Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου 2011

ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Στο ιστόρημα αυτό υπάρχει ο διαχωρισμός των γεγονότων από τις απόψεις του συγγραφέα. Διευκολύνεται, έτσι, ο αναγνώστης να αποδεχθεί ή όχι τις διατυπωμένες απόψεις και κρίσεις.
Ξεκινά με μια μικρή και γρήγορη εξιστόρηση της σύνθεσης της πολιτικής κατάστασης κατά την περίοδο της Κατοχής...
Στον Πρόλογο, και στη σελίδα 17, αναφέρει:

ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Στις 31 Μαΐου 1941, μετά σκληρές μάχες δέκα ημερών και σημαντικές απώλειες του αερομεταφερόμενου σώματος αλεξιπτωτιστών, η ηρωική αντίσταση των Κρητών κάμπτεται και οι Γερμανοί καταλαμβάνουν ολόκληρη την Κρήτη. Ολοκληρώνεται και η κατάκτηση της χώρας, η οποία χωρίζεται σε τρεις ζώνες κατοχής:
1.    Η γερμανική ζώνη περιλάμβανε την Αττική, την Κρήτη, την Κεντρική και Δυτική Μακεδονία καθώς και τα νησιά του Αιγαίου.
2.    Η ιταλική ζώνη περιλάμβανε την Πελοπόννησο, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Στερεά, μέρος της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, την Εύβοια και τα Ιόνια Νησιά.
3.    Η βουλγαρική ζώνη περιλάμβανε την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη.
Ενώ οι Γερμανοί προέλαυναν προς την πρωτεύουσα, ο πρωθυπουργός Αλ.Κορυζής προτιμά τον θάνατο από την υποταγή. Θα αυτοκτονήσει στις 18 Απριλίου 1941. Ο βασιλιάς θα αναθέσει τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στον Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Εμ.Τσουδερό. θα ορκιστεί στις 21 Απριλίου και στις 23 Απριλίου θα αναχωρήσει για Κρήτη και στη συνέχεια στην Αίγυπτο με τη βασιλική οικογένεια.
Η Αίγυπτος ελέγχονταν από τους Άγγλους, οι οποίοι μετείχαν και στην Αντίσταση κατά των Γερμανών στην Ελλάδα με 50.000 περίπου άνδρες. Με σκοπό να συνεχίσουν τον πολιτικό έλεγχο της χώρας, μετά την ιταλογερμανική κατοχή, είχαν σχεδιάσει την εγκατάσταση στην Αίγυπτο της νόμιμης πολιτειακής και πολιτικής εξουσίας, αλλά και της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων , ώστε να επιστρέψουν «αλώβητοι» στην Ελλάδα.
Στην Αθήνα, οι Γερμανοί εγκατέστησαν την κυβέρνηση του στρατηγού Γ.Τσολάκογλου, ο οποίος είχε υπογράψει και τα πρωτόκολλα συνθηκολόγησης. Ο στρατηγός δεν είχε πολιτικά ερείσματα. Ακόμα και οι ηγέτες των αστικών κομμάτων αρνούνται να στηρίξουν την κυβέρνηση των «Κουϊσλιγκς». Πολλοί θα διαφύγουν στην Αίγυπτο, όπου σύντομα θα εμφανισθούν φαινόμενα πολιτικής αντιπαράθεσης και κινήματα στις ένοπλες δυνάμεις.
Το πολιτικό κενό στην Ελλάδα θα καλύψουν, από τις πρώτες μέρες της Κατοχής, οι αντιστασιακές οργανώσεις. Στις 9 Σεπτεμβρίου ιδρύεται στην Αθήνα ο Εθνικός Δημοκρατικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ) ως πολιτική οργάνωση από βενιζελικούς αξιωματικούς με επίτιμο αρχηγό τον Νικόλαο Πλαστήρα. Ουσιαστικός αρχηγός είναι ο Ναπολέων Ζέρβας και υπαρχηγός ο Κομνηνός Πυρομάγλου.
Στις 27 Σεπτεμβρίου, το ΚΚΕ μαζί με το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΚΕ), την Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας (ΕΛΔ) και το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΕ) ιδρύουν το ΕΑΜ. (Η ηγεσία του ΚΚΕ αποφάσισε την είσοδο στην Αντίσταση, αφότου ο Χίτλερ παραβίασε το Σύμφωνο Ρίμπεντροφ – Μολότοφ). Στις 16 Φεβρουαρίου ιδρύεται ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ). Την οργάνωση του ΕΛΑΣ στην ύπαιθρο αναλαμβάνει ο Άρης Βελουχιώτης. Την ίδια περίοδο ιδρύεται και η Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ), από τους Γ.Καρτάλη, τον συνταγματάρχη Δ.Ψαρρό και τον Α.Καψαλόπουλο.
Ταυτόχρονα το αγγλικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, που ήταν από την αρχή ενήμερο για τη δημιουργία του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ άρχισε να διερευνά μέσω των αγγλικών μυστικών υπηρεσιών του SOE (Special Operation Executive) και των ανθρώπων του στην Ελλάδα, τη δυνατότητα δημιουργίας Αντάρτικου από αξιωματικούς και δυναμικό που δεν θα είχε σχέσεις με το ΕΑΜ και τον αριστερό συνασπισμό και έτσι μετακατοχικά δεν θα δημιουργούνταν τυχόν συνθήκες απειλής του κοινωνικοπολιτικού κατεστημένου. Έτσι, υποστηρίχθηκε και προωθήθηκε η επιλογή του Ζέρβα και του ΕΔΕΣ.
Το φθινόπωρο του 1942, με την αποστολή των πρώτων βρετανικών συνδέσμων και ομάδων, που θα αναλάβουν την ενίσχυση των αντάρτικων ομάδων με στρατιωτικό υλικό, χρήματα και τεχνογνωσία, αρχίζει ουσιαστικά η δεύτερη περίοδος της ελληνικής Αντίστασης.
Έτσι, στις 30 Σεπτεμβρίου 1942, θα πέσουν στην περιοχή της Γκιώνας ο Βρετανός ταξίαρχος Έντι Μάγιερς και η ομάδα των σαμποτέρ που θα οργανώσουν την ανατίναξη στον Γοργοπόταμο. Αρχηγός της επιχείρησης ορίστηκε ο ταξίαρχος Έντι Μάγιερς και υπαρχηγός ο Κρις Γουντχάουζ. Στις 4 Σεπτεμβρίου, ο σύνδεσμος του βρετανικού στρατηγείου της Μέσης Ανατολής «Προμηθέας» έλαβε μήνυμα από το αρχηγείο του Καϊρου πως η καταστροφή της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης – Αθήνας θεωρούνταν αποφασιστικής σημασίας για τις εξελίξεις στο Βορειοαφρικανικό Μέτωπο.
Στις 25 Νοεμβρίου 1942 ανατινάζεται από άντρες του ΕΛΑΣ/ΕΔΕΣ/ΑΓΓΛΟΥΣ η γέφυρα του Γοργοπόταμου. Ήταν η πλέον επιτυχημένη επιχείρηση σαμποτάζ μέχρι εκείνη τη στιγμή στην Ευρώπη. Πολλοί ιστορικοί και αναλυτές αμφισβητούν την στρατηγική σημασία της ανατίναξης της γέφυρας σε σχέση με τις εξελίξεις στο Μέτωπο της Βορείου Αφρικής. Αντίθετα, ο Γουντχάουζ, στο βιβλίο του «Το Μήλος της Έριδος», αναφέρει πως «η καταστροφή της γέφυρας του Γοργοπόταμου διέκοψε προσωρινά τη χρήση της μοναδικής σιδηροδρομικής γραμμής που διέσχιζε την Ελλάδα, κάνοντας έτσι αδύνατο τον ανεφοδιασμό του Ρόμελ στην Αφρική και τη μεταφορά εργατών στη Γερμανία». Το ανακοινωθέν της Ανώτατης Διοίκησης της Βέρμαχτ ανέφερε πως «Τη νύχτα της 25ης προς 26η Νοεμβρίου, συμμορία 200 ανδρών ανατίναξε τη γέφυρα του Γοργοπόταμου νοτίως του Λιανοκλαδίου. Η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης – Αθηνών διεκόπη, κατά πάσα πιθανότητα, τουλάχιστον για μια εβδομάδα».
Στην Αθήνα την κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου διαδέχεται η κυβέρνηση του καθηγητή Γ.Λογοθετόπουλου.
Η ελεύθερη κυβέρνηση μοιράζεται μεταξύ Λονδίνου και Καϊρου. Στο Λονδίνο θα εγκατασταθεί ο πρωθυπουργός Εμ.Τσουδερός με τους υπουργούς Κ.Βαρβαρέσο, Στ.Δημητρακάκη, Γ.Μαντζαβίνο και τον υφυπουργό Εξωτερικών Αθ.Αγνίδη. Στο Κάιρο θα παραμείνουν ο αντιπρόεδρος και υπουργός Άμυνας Π.Κανελλόπουλος και οι υπουργοί Ναυτικών Επ.Καββαδίας, Αεροπορίας Π.Νικολαϊδης και Πρόνοιας Επ.Τσέλος.
Οι δυνάμεις του πυροβολικού και πεζικού που είχαν διαφύγει στην Αίγυπτο ανασυντίθεται και συγκροτούν την Ταξιαρχία της Ερήμου, με διοικητή τον ταξίαρχο Παυσανία Κατσώτα. Την πρώτη μάχη θα την δώσει εναντίον των Γερμανών στο Ελ Αλαμέιν, όπου θα πέσουν και οι πρώτοι Έλληνες νεκροί .
Στην Ελλάδα ο στρατηγός Στ.Σαράφης επιχειρεί να συγκροτήσει αντάρτικο σώμα, αλλά παγιδεύεται και συλλαμβάνεται από τον κομμουνιστή Κ.Γυφτοδήμο και θα αναγκαστεί να προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ. Την ίδια εποχή ιδρύεται και η ΕΠΟΝ, η νεολαία του ΕΑΜ. Και το πρώτο θύμα του εμφυλίου μεταξύ των αντάρτικων ομάδων, ο συνταγματάρχης Ψαρρός, αρχηγός της ΕΚΚΑ, από αντάρτες του ΕΛΑΣ.
Στις 7 απριλίου1943 μια ακόμη κατοχική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ιωάννη Ράλλη, στέλεχος του Λαϊκού Κόμματος.
Τον Οκτώβριο 1943 ο Γ.Σιάντος, ουσιαστικός ηγέτης του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, εγκαθίσταται στα βουνά. Αρχίζει τον πόλεμο κατά του ΕΔΕΣ. Τα πρώτα σπέρματα του διαχωρισμού των Ελλήνων σε κομμουνιστές και εθνικόφρονες… Τότε, θα ιδρυθούν και τα περίφημα Τάγματα Ασφαλείας, φόβος και τρόμος όχι μόνο των κομμουνιστών αλλά και των προοδευτικών πολιτών που είχαν ενταχθεί στο ΕΑΜ, με μόνο σκοπό την αντίσταση κατά των Γερμανών.
Οι Άγγλοι παρεμβαίνουν για να αποτρέψουν την κλιμάκωση της εμφύλιας αντιπαράθεσης ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ. Είχαν, πλέον, και την έγκριση του Στάλιν και του Ρούζβελτ, οι οποίοι, στη Διάσκεψη της Τεχεράνης (28 Νοεμβρίου 1943) είχαν συμφωνήσει με τον Τσόρτσιλ να υπαχθεί η Ελλάδα στη ζώνη επιρροής της Αγγλίας. Για τη συμφιλίωση παρενέβη και η Μόσχα. Έτσι, τον Φεβρουάριο του 1944, υπογράφηκε η ανακωχή μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, παρουσία των Άγγλων Γουντχάουζ και Γουάινς.