Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2011

ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ


ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΩΝ ΒΟΥΝΩΝ
Τον Μάρτιο του 1944 αρχίζει να γράφεται το πρώτο κεφάλαιο της σύγχρονης «Ελληνικής Τραγωδίας». Το ελεγχόμενο από τους κομμουνιστές ΕΑΜ ιδρύει την ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης), η οποία και συγκροτεί την «Κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας». Είναι η γνωστή ως «Κυβέρνηση των Βουνών». Πρωθυπουργός και γραμματέας (υπουργός) Εξωτερικών ο Αλέξανδρος Σβώλος. Γραμματείς (υπουργοί):

Γεωργίας                                                        Κ.Γαβριηλίδης
Εθ.Οικονομίας                                              Στ.Χατζήμπεης
Οικονομικών                                                 Αγ.Αγγελόπουλος*
Στρατιωτικών                                                Εμ.Μάντακας
Εσωτερικών                                                  Γ.Σιάντος
Κοιν.Πρόνοιας                                              Π.Κόκκαλης**
Παιδείας & Διαφωτ.                                      Μητρ.Ιωακείμ
Επισιτισμού                                                   Ευρ.Μπακιρτζής
Δικαιοσύνης                                                  Ηλίας Τσιριμώκος
Συγκοινωνιών                                               Ν.Ασκούτσης
*   Ο Άγγελος Αγγελόπουλος, καθηγητής, της γνωστής οικογένειας βιομηχάνων
** Πέτρος Κόκκαλης, πατέρας του επιχειρηματία Σωκράτη Κόκκαλη. Το όνομά του φέρει η οδός μεταξύ Μεγάρου              Μουσικής και Αμερικανικής Πρεσβείας.

Η Ελλάδα έχει πλέον τρεις κυβερνήσεις. Την κατοχική στην Αθήνα, την «ελεύθερη κυβέρνηση» του Καϊρου και την κυβέρνηση της «Ελεύθερης Ελλάδας». Με την ίδρυση της «κυβέρνησης των βουνών» θα εμφανισθούν και τα πρώτα κινήματα στο ναυτικό, την αεροπορία και τον στρατό στην Αίγυπτο. Θα κατασταλούν από τις αγγλικές δυνάμεις. Θα ακολουθήσει ευρεία εκκαθάριση από τα ΕΑΜικά στοιχεία.
Τα κινήματα οδήγησαν σε παραίτηση τον Τσουδερό. Διάδοχος του ο Σοφοκλής Βενιζέλος, με υπουργούς τους Ι.Δεμέστιχα, Γ.Ματζαβίνο, Ε.Τζανακάκη. Ο βασιλιάς Γεώργιος, ο Τσόρτσιλ και ο Ήντεν (υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας) του εμπιστεύονται την ηγεσία μιας κυβέρνησης, στην οποία θα επιχειρήσουν να εντάξουν και εκπροσώπους του ΕΑΜ.
Η βρετανική πρεσβεία διάλεξε τη Βηρυτό, για τη διάσκεψη και οι Έλληνες αντιπρόσωποι εγκαταστάθηκαν στο ξενοδοχείο “Bois de Boulogne” («Δάσος   της   Βουλώνης»),  σε   υψόμετρο   1.200  μέτρων   και   σε   πλήρη απομόνωση. Όλοι οι αντιπρόσωποι είχαν φθάσει στο Λίβανο από τις 13 Μαΐου 1944. Εξαιτίας αδιαθεσίας του Παπανδρέου, οι εργασίες της διάσκεψης ξεκίνησαν στις 17 του μήνα. Υπό την καθοδήγηση των Βρετανών, στο συνέδριο πάρθηκαν βαρύνουσες αποφάσεις με πιο σημαντικές τις εξής:
1.    Τη συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας.
2.    Την πλήρη ανασύνταξη με εθνικά και στρατιωτικά κριτήρια, των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων της Μ.Ανατολής.
3.    Την υπαγωγή στην κυβέρνηση όλων των αντιστασιακών ομάδων.
4.    Την εξασφάλιση ηρεμίας στη χώρα, προκειμένου ο λαός να αποφασίσει με γνήσιο τρόπο και υπό συνθήκες πλήρους ελευθερίας για τη μορφή του πολιτεύματος.
Συμπερασματικά, η Συμφωνία του Λιβάνου ανέδειξε στο τοποτηρητή των ελληνικών πολιτικών εξελίξεων τη Βρετανία.
Στη Συμφωνία μετείχαν: Γ.Παπανδρέου (πρωθυπουργός), Σοφ.Βενιζέλος, Π.Κανελλόπουλος. Κ.Ρέντης, Γ.Εξηντάρης, Γερ.Βασιλειάδης, Αλ.Μυλωνάς, Ι.Σοφιανόπουλος, Κ.Βεντήρης, Αν.Σταθάτος, Κ.Πυρομάγλου, Στ.Μεταξάς, Μεταξάς (υιός), Δ.Λόντος, Σπ.Θεοτόκης, Γ.Σακκαλής, Φ.Δραγούμης, Πτ.Ρούσσος, Αλ.Σβώλος, Μιλτ.Πορφυρογένης, Στ.Σαράφης, Αγ.Αγγελόπουλος, Ν.Ασκουτσής και Δ.Στρατής.
Μετά τρίμηνο η ΠΕΕΑ θα αποφασίσει να μετάσχει στην κυβέρνηση συνασπισμού του Γ.Παπανδρέου με 6 υπουργούς:
Οικονομικών                                                 Αλ.Σβώλος
Εθ.Οικονομίας                                              Ηλ.Τσιριμώκος
Γεωργίας                                                        Ι.Ζεύγος
Συγκοινωνιών                                               Ν.Ασκουτσής
Εργασίας                                                       Μ.Πορφυρογένης
Υφ.Οικονομικών                                           Αγ.Αγγελόπουλος
Οι άλλοι υπουργοί:
Δικαιοσύνης                                                  Θ.Τσάτσος
Παιδείας και Εκκ.                                          Χ.Σγουρίτσας
Δημ.Έργων                                                   Δ.Χέλμης
Προνοίας                                                       Δ.Λόντος
Εμ.Ναυτιλίας                                                 Π.Ράλλης
Ναυτικών                                                       Π.Κανελλόπουλος
Είκοσι μέρες μετά τη Συμφωνία του Λιβάνου, στις 5 Ιουνίου 1944 πραγματοποιείται η απόβαση στη Νορμανδία, η αρχή του τέλους του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Θα συμμετάσχουν και Έλληνες στρατιώτες. Καθοριστική, όμως, θα είναι η συμμετοχή της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας εναντίον του Άξονα στο Ρίμινι της Ιταλίας (21 Σεπτεμβρίου 1944).
Ατενίζοντας το τέλος του πολέμου και την επιστροφή στην Ελλάδα, η κυβέρνηση Γ.Παπανδρέου μεταφέρεται αεροπορικώς στην κωμόπολη Κάβα ντέι Τιρένι, μεταξύ Σαλέρνο και Καζέρτας, ενώ ο Τσόρτσιλ ετοιμάζει στρατιωτική δύναμη για την Ελλάδα, με αποστολή να αποτραπεί η κατάληψη της εξουσίας από τους κομμουνιστές. Για τον ίδιο σκοπό συγκαλείται στη Καζέρτα σύσκεψη στην έδρα του Ανωτάτου Συμμαχικού Στρατηγείου υπό την προεδρία του Άγγλου αρχιστρατήγου Χένρυ Μαίντλαντ Γουίλσον. Μετείχαν ο πρωθυπουργός Γ.Παπανδρέου, και οι αρχηγοί του ΕΛΑΣ Στ.Σαράφης και του ΕΔΕΣ Ν.Ζέρβας, οι οποίοι στο μεταξύ είχαν προαχθεί από την κυβέρνηση στον βαθμό του υποστρατήγου. Τα πιο σημαντικά σημεία της συμφωνίας προέβλεπαν τα εξής:
«1. Όλαι αι ανταρτικαί ομάδες οι δρώσες εν Ελλάδι τίθενται υπό τας διαταγάς της κυβερνήσεως εθνικής ενότητος.
  2.  Η ελληνική κυβέρνησις θέτει τας δυνάμεις ταύτας υπό τας διαταγάς του στρατηγού Σκόμπυ, όστις ωνομάσθη υπό του Ανωτάτου Συμμαχικού Αρχιστρατήγου ως στρατηγός διοικών τας δυνάμεις εν Ελλάδι.
  3.  Συμφώνως προς προκήρυξιν εκδοθείσαν υπό της ελληνικής κυβερνήσεως, οι αρχηγοί των Ελλήνων ανταρτών θα απαγορεύσουν πάσαν απόπειραν των παρ’αυτοίς μονάδων ν’αναλάβουν την αρχήν ανά χείρας. Τοιαύτη πράξις θα θεωρηθή ως έγκλημα και θα τιμωρηθεί αναλόγως.
  4. Όσον αφορά τας Αθήνας, ουδεμία ενέργεια θα αναληφθή εκτός υπό τας αμέσους διαταγάς του στρατηγού Σκόμπυ».
Σε όλο το διάστημα παραμονής τους στην Καζέρτα, ο Σαράφης και ο Ζέρβας υποχρεώθηκαν από τους Άγγλους να μην απομακρύνονται από το Στρατηγείο αι να μην επικοινωνούν με κανέναν, εκτός από τον Παπανδρέου και τους υπουργούς που είχαν κληθεί να μετάσχουν στις συζητήσεις (Γιάννης Ζεύγος, Αλέξανδρος Σβώλος, Χρήστος Σγουρίτσας, Θεμιστοκλής Τσάτσος).
Στο τέλος Σεπτεμβρίου του 1944, στο Κεμπέκ του Καναδά, Ρούσβελτ και Τσόρτσιλ συμφωνούν για την αποστολή βρετανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα για τη «διασφάλιση της τάξης». Στις 9 Οκτωβρίου, Τσόρτσιλ και Στάλιν συμφωνούν να υπαχθεί η Ελλάδα στη ζώνη επιρροής της Αγγλίας. Η συμφωνία επικυρώνεται στη Γιάλτα τον Ιανουάριο του 1945.