«Ποδόσφαιρον κεφαλών»
Οπωσδήποτε, όση εντύπωση και να προκάλεσε η επιστολή Πλουμπίδη δεν μπορούσε να έχει επίδραση στην τύχη των μελλοθάνατων. Εξάλλου, ο ίδιος ο Μπελογιάννης, μετά την εκπομπή του ραδιοσταθμού «Ελεύθερη Ελλάδα», είπε στον συνήγορο του, Μηνά Γαλέο, ότι δεν μπορούν πια να ζητήσουν αναψηλάφηση της δίκης, κάνοντας χρήση μιας επιστολής που το κόμμα την χαρακτηρίζει πλαστή και χαφιέδικη. (Π.Παρασκευόπουλου, στο ίδιο, σ. 125.)
Έτσι, οι μελλοθάνατοι περιμένουν με αγωνία τις εισηγήσεις του Συμβουλίου Χαρίτων και την απόφαση του βασιλιά. Όπως έχει αφηγηθεί στη διάρκεια της δικτατορίας και επανέλαβε τελευταία σε πρωινή εφημερίδα ο Δ.Παπασπύρου, είχε πετύχει, με τη βοήθεια του Γ.Βεντήρη, να πάρει έγγραφο των Ανακτόρων προς τις στρατιωτικές δικαστικές Αρχές ώστε να μη γίνουν οι εκτελέσεις προτού να υπάρξει απόφαση για τις αιτήσεις χάριτος. (Βλέπε Αυγή. 30 Μαρτίου 1977.)
Στο μεταξύ, γύρω από την υπόθεση αυτή. στην οποία παίζεται η ζωή οχτώ ανθρώπων, έχει δημιουργηθεί ατμόσφαιρα πολιτικού παζαριού. Η ΕΠΕΚ προσπαθεί να σώσει όσο το δυνατόν περισσότερους, ο Βενιζέλος επιμένει να εκτελεσθούν τουλάχιστον οι τέσσερις (Μπελογιάννης, Μπάτσης, Η.Αργυριάδης και Καλούμενος) και όλοι σχεδόν οι κυβερνητικοί ηγετικοί παράγοντες δεν θέλουν να έλθουν σε σύγκρουση με τους Αμερικανούς και με τους αδιάλλακτους στρατιωτικούς, προσπαθούν δηλαδή να κρατηθούν στην εξουσία. Αυτή την ατμόσφαιρα συναλλαγής διαπιστώνουν οι ξένοι δημοσιογράφοι που έχουν έλθει στην Ελλάδα για να παρακολουθήσουν την εξέλιξη στη συνταρακτική αυτή υπόθεση. Κι ένας απ'αυτούς, ο Όμηρος Μπόγκαρτ, γράφει ότι στην Αθήνα παίζεται «ποδόσφαιρο με ανθρώπινα κεφάλια».
Το Συμβούλιο Χαρίτων καθυστερεί να συνέλθει για την υπόθεση αυτή, σύμφωνα με συνεννόηση που έχει κάνει ο Δ.Παπασπύρου - όπως αφηγείται ο ίδιος - με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
«Αλλά στις 25 Μαρτίου - συνεχίζει την αφήγηση του ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης -, μετά τη δοξολογία (...) με ειδοποίησε ο ναύαρχος Σακελλαρίου ότι με ζητεί ο βασιλεύς. Στη συνάντησή μας ο βασιλεύς μού είπε ότι το σημείωμα της αναστολής που μου έδωσε η Υπηρεσία Ανακτόρων δεν έχει απεριόριστη διάρκεια και πρέπει το ταχύτερον να συνέλθει το Συμβούλιο των Χαρίτων. Ακόμα, έταξε προθεσμία για την ισχύ της αναστολής ως το τέλος Μαρτίου. Έτσι, κάθε προσπάθειά μου για περαιτέρω παρέλκυση θα ήταν ματαία». (Στο ίδιο.)
Όπως είναι φανερό, ο υπουργός δεν θέτει στον βασιλιά ζήτημα ότι θα παραιτηθεί η κυβέρνηση ή ο ίδιος προσωπικά αν γίνουν εκτελέσεις. Και όμως, ο Πλαστήρας έχει υποσχεθεί, με τις προγραμματικές του δηλώσεις, ότι κανένας δεν θα εκτελεστεί για αδικήματα που διέπραξε πριν από την 1η Νοεμβρίου 1951, μέρα που ανέλαβε η νέα κυβέρνηση. (Ο Μπελογιάννης βρίσκεται στις φυλακές από το 1950, το ίδιο και η Ιωαννίδου. Ο Μπάτσης έχει πιαστεί πριν από την 1η Νοεμβρίου 1951.) Από την παραμονή της εθνικής γιορτής αρχίζουν κυβερνητικές συσκέψεις για το θέμα των εκτελέσεων ακόμα και γύρω από το κρεβάτι του άρρωστου πρωθυπουργού. Ο Γ.Καρτάλης προτείνει να ψηφιστούν αμέσως τα «μέτρα επιεικείας» και να προστεθεί διάταξη ότι μετατρέπονται οι θανατικές καταδίκες και όσων καταδικάστηκαν για κατασκοπία. Ο Βενιζέλος δεν δέχεται. Ο Πλαστήρας έχει εμπλακεί στις αντίθετες διακηρύξεις του. Σύμφωνα με την προγραμματική του διακήρυξη δεν θα έπρεπε να εκτελεστούν οι Μπελογιάννης, Μπάτσης και Ιωαννίδου, μπορούσαν όμως να οδηγηθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα οι Καλούμενος. Ηλ.Αργυριάδης, Χ.Τουλιάτος και Μ.Μπισμπιάνος. Πώς όμως θα εκτελεστούν άλλοι και θα σωθούν οι θεωρούμενοι αρχηγοί; Βέβαια, ο Πλαστήρας έχει κάνει και άλλες δηλώσεις στο παρελθόν εναντίον γενικά της θανατικής ποινής (λόγος Τήνου, και αλλού), αλλά έχει επίσης δηλώσει ότι θα γίνει σεβαστή η απόφαση του Συμβουλίου Χαρίτων. Και τι θα κάνει η κυβέρνηση αν ο βασιλιάς εγκρίνει την εισήγηση του Συμβουλίου Χαρίτων; Θα θέσει πολιτικό ζήτημα; Φαίνεται ότι στο μεταξύ, εκτός από τον Βενιζέλο, και ορισμένοι βουλευτές της ΕΠΕΚ πιέζουν να μη «θυσιαστεί» η κυβέρνηση για να σωθούν τα κεφάλια «μερικών κομμουνιστών». Την ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών αποτυπώνει στο Ημερολόγιο του, ο Μιχ.Κύρκος:
«Σήμερα συνήντησα τον Γ.Καρτάλη - γράφει στις 26 Μαρτίου. Μου είπε ότι το ζήτημα των εκτελέσεων τείνει να τακτοποιηθή. Θέτουν σαν βάσι την αρχική δήλωσι του Πλαστήρα, ότι θα κριθούν επιεικώς όσα έγιναν πριν αναλάβη η κυβέρνησίς του. Μ'αυτή τη λύση μετριάζεται η ποινή των Μπελογιάννη, Ιωαννίδου, Λαζαρίδου και Μπάτση. Μένουν οι άλλοι τέσσερις. Σε παρατήρησί μου, ότι θα είναι ανανδρία να εκτελεσθούν οι υπόλοιποι, μου είπε: "Να ιδούμε τι θα γίνει μ'αυτούς". Και με ρώτησε "εσύ τι λες;". Δεν μπορούσα να του απαντήσω γιατί ήταν και άλλοι. Το απόγευμα, στις 5 μ.μ., του είπα να καταβάλη κάθε προσπάθεια να μη γίνη καμιά εκτέλεσις. Το μεσημέρι συναντήθηκα με τον Γρ.Κασιμάτη. Μιλήσαμε μία ώρα. Ο Κ. μου αποκάλυψε ότι στα Χανιά έγινε σύσκεψις μεταξύ Βενιζέλου, Πιουριφόυ, Καρτάλη και Κασιμάτη. Ο Καρτάλης έθεσε το ζητημάτων εκτελέσεων. Ο Πιουριφόυ απήντησε: "Αυτό είναι ζήτημα αποκλειστικά δικό σας. Εμάς δεν μας ενδιαφέρει". Ύστερα απ'αυτή τη σύσκεψη ο Βεν. έγινε μαλακότερος. Ο Κασ. μου επιβεβαίωσε όσα είχε πει μία ώρα προηγουμένως ο Καρτ. Το απόγευμα στη Βουλή κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι ο Β. δεν δέχεται την παραπάνω λύσι. Την νύκτα ο Β., ύστερα από καινούργια συνάντηση με τον Πλ. ανακοίνωσε ότι "επήλθε πλήρης συμφωνία", χωρίς όμως και να εξηγήση πάνω σε ποια βάση. Στη Βουλή ατμόσφαιρα πτώσεως της κυβερνήσεως. Οι συναγερμικοί μόλις συγκρατούσαν τη χαρά τους. Αντιθέτως, ήσαν περίλυποι της ΕΠΕΚ. Πολλοί από αυτούς "δημοκρατικοί" τα'βαζαν με τους υπουργούς που δεν θέλουν εκτελέσεις κι εναντιώνονται σ'αυτές. "Μα δεν θα παραδώσουμε την εξουσία στον Παπάγο, για δυο κ..."». (Μιχ.Κύρκου, στο ίδιο, σ. 39-40.)
Ο Βενιζέλος έχει μακρά συνομιλία για το θέμα των εκτελέσεων και με τον βασιλιά. Φαίνεται πως τελική συμφωνία και με τον βασιλιά και με τον Πλαστήρα είναι να εφαρμοστεί οποιαδήποτε εισήγηση κάνει το Συμβούλιο Χαρίτων. Δηλαδή, η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση ν'αναλάβει τις πολιτικές της ευθύνες. Οχυρώνεται πίσω από ένα συμβουλευτικό όργανο: το Συμβούλιο Χαρίτων. Ακολουθούν συσκέψεις των κυριοτέρων υπουργούν (Γ.Καρτάλη, Δ.Παπασπύρου, Σ.Παπαπολίτη. Α.Ιωσήφ, κ.λ.) με τον Βενιζέλο στο σπίτι του Πλαστήρα. Στις 27 Μαρτίου, γίνονται χωριστές συσκέψεις των κοινοβουλευτικών ομάδων της ΕΠΕΚ και των Φιλελευθέρων με μοναδικό θέμα, και οι δύο, τις εκτελέσεις. Και οι δύο Κ.Ο. «εξουσιοδοτούν εν λευκώ», η μία τον Πλαστήρα και η άλλη τον Βενιζέλο, να χειριστούν το ζήτημα. Δεν αναλαβαίνουν κι αυτές δημόσια τις ευθύνες τους. Γίνεται γνωστό, πάντως, πως στη σύσκεψη της ΕΠΕΚ οι Γ.Καρτάλης και Λ.Ακρίτας επέμειναν να μη γίνει καμιά εκτέλεση.
