Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Βασιλικοί όροι για τις εκλογές
Ο πρωθυπουργός, όπως είδαμε, πίστευε πως οι πρόωρες εκλογές ήταν αναπόφευκτες. Εξάλλου, ήξερε πως η ΕΠΕΚ και το Λαϊκό Κόμμα, που τον στήριζαν, μπορούσαν οποιαδήποτε στιγμή να τον ανατρέψουν. Στη διενέργεια εκλογών αντιδρούσαν όμως ακόμα τα Ανάκτορα και ιδίως η Φρειδερίκη, που φοβόταν το ενδεχόμενο να κατέβει στις εκλογές ο Παπάγος.
Ο Παύλος, με έμπνευση της Φρειδερίκης, βάζει δύο όρους για να δεχτεί την άμεση διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών. Ο ένας είναι να μην πολιτευτεί ο στρατάρχης. Κι ο δεύτερος ότι στο νέο Σύνταγμα θα εξασφαλίσει απόλυτα τα προνόμια του Στέμματος.
Ο ίδιος ο Παύλος αναλαβαίνει να διερευνήσει τις προθέσεις του Παπάγου. Τον καλεί στα Ανάκτορα του Τατοΐου και τον ρω­τά αν σκοπεύει ν'αναμειχθεί στην πολιτική.
- Δεν είναι εις τας προθέσεις μου, απαντά ο στρατάρχης. Εί­χα τόσας ευκαιρίας εις το παρελθόν...
Ο βασιλιάς πείθεται ότι η απάντηση του Παπάγου είναι ειλι­κρινής. Και την διαβιβάζει στους Άγγλους με τον εξάδελφο του, λόρδο Μάουντμπατεν, που βρίσκεται και πάλι στην Ελλάδα. Γιατί ενδιαφέρονται οι Άγγλοι; Δεν θέλουν να πολιτευτεί ο Παπάγος; Αργότερα, όταν έχει πια συγκροτηθεί ο Ελληνικός Συναγερμός, ο σερ Τσαρλς Πηκ, ο Άγγλος πρεσβευτής στην Αθήνα, διαβεβαιώνει παλαιό πολιτικό, ηγετικό τότε συναγερμικό παράγοντα, ότι η αγγλική κυβέρνηση ευνοεί το κόμμα Παπάγου. «Θέλουμε ισχυ­ρή προσωπικότητα επικεφαλής της κυβερνήσεως», λέει ο Άγγλος πρεσβευτής στον Έλληνα πολιτικό. «Θέλουμε να σταματήσουν οι κυβερνητικές κρίσεις και να αποκατασταθεί η σταθερότης. Θα σας βοηθήσουμε». (Αφήγηση παλαιού πολιτικού.)
Από πολλά άλλα στοιχεία όμως προκύπτει ότι οι Άγγλοι κα­ταπολεμούσαν ακόμα τότε την κίνηση Παπάγου και ευνοούσαν τους Φιλελευθέρους. Εξάλλου, θεωρούσαν βασικό κέντρο της επιρροής τους στην Ελλάδα τα Ανάκτορα.
Την εποχή αυτή, έχει αρχίσει να εντείνεται στη Μέση Ανατο­λή η αγγλοαμερικανική αντίθεση. Εκτός από την Αίγυπτο, οι Άγγλοι υποψιάζονται ότι και στην Περσία οι Αμερικανοί προ­σπαθούν να συνεννοηθούν με το εθνικιστικό και αντιαποικιακό κίνημα, για να εκτοπίσουν την αγγλική επιρροή και να πάρουν τη μερίδα του λέοντος στη διανομή των πετρελαίων. (Η κρίση του πετρελαίου, Κ.Χατζααργύρη, σ.41-43, Εκδόσεις Παπαζήση.)
Τον Μάρτη του 1951, ενώ το περσικό Κοινοβούλιο αποφασί­ζει ομόφωνα να εθνικοποιηθούν τα πετρέλαια, σημειώνεται στην Τεχεράνη η παρουσία του υφυπουργού των Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Μακ Γκη. Τους επόμενους μήνες, το εθνικιστι­κό κίνημα παίρνει πιο έντονη και μαχητική μορφή στην Περσία με ανατινάξεις αποθηκών και πετρελαιοπηγών. Αγγλικά πολεμικά φτάνουν στο Αμπαντάν. Γενικότερη αναταραχή εκδηλώνεται στη Μέση Ανατολή (δολοφονία του βασιλιά της Υπεριορδανίας Αβδουλάχ κ.λ.π.). Οι Αμερικανοί, φυσικά, προσπαθούν να ελέγξουν το εθνικιστικό και αντιαποικιακό κίνημα, ώστε να μην πάρει καθα­ρά επαναστατική κατεύθυνση.
Οι Άγγλοι υποψιάζονται ότι οι Αμερικανοί ευνοούν ή, τουλά­χιστον, ανέχονται, για να προωθήσουν δικούς τους σκοπούς, την αναταραχή στην Κύπρο και τη διεθνή ανακίνηση του Κυπριακού. Ξέρουν, εξάλλου, ότι στην κίνηση Παπάγου υπάρχει ισχυρή αμε­ρικανική επιρροή. Έχουν κι ένα ακόμα λόγο να είναι εχθρικοί προς τον Παπάγο: Ο ίδιος ο στρατάρχης προτού να παραιτηθεί από αρχιστράτηγος έχει διαβεβαιώσει τον Μακάριο ότι, αν καμιά φο­ρά γίνει πρωθυπουργός, θα ανακινήσει σε διεθνείς οργανισμούς το Κυπριακό. Το ίδιο επανέλαβε σε Άγγλο ταξίαρχο, ανώτατο στέλεχος της Ιντέλιντζενς Σέρβις.
Έχουν λοιπόν κάθε λόγο οι Άγγλοι να δυσπιστούν απέναντι στον Παπάγο και στην κίνησή του. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει να υπάρχουν και παράγοντες του Φόρέίν Όφις ή άλλων αγγλικών υπηρεσιών που να ευνοούν τη νέα κίνηση της Δεξιάς. Το πιο πι­θανό είναι ότι, σύμφωνα με τη γνωστή μέθοδο της αγγλικής διπλωματίας, θα έχουν φροντίσει να ασκούν την επιρροή τους προς κάθε κατεύθυνση.