Δικάζεται ο Πλουμπίδης
Μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού, στις 24 Ιουλίου, αρχίζει στο παλαιό κτίριο του στρατοδικείου, στην οδό Ακαδημίας, η δίκη του Νίκου Πλουμπίδη, του κομμουνιστή ηγέτη που τώρα έχει αποκηρυχτεί από την ηγεσία του κόμματος του σαν «πράκτορας». Αυστηρά μέτρα έξω από το δικαστήριο κατά τη μεταφορά του άρρωστου κατηγορούμενου με χειροπέδες, ακόμα και μέσα στην κλούβα της χωροφυλακής. Παρόλο που τον κατατρώει η φυματίωση, ο Πλουμπίδης εμφανίζεται στο δικαστήριο χαμογελαστός, ομιλητικός, μ'ένα άσπρο καλοκαιρινό κοστούμι. Στα χέρια του κρατά ένα γαρίφαλο, κατά το πρότυπο του Μπελογιάννη. Και παρόλο ότι είναι σίγουρος πως τον περιμένει η ίδια τύχη, παρακολουθεί με ψυχραιμία τη διαδικασία και, από καιρό σε καιρό, κάνει και χιούμορ. Μαζί του δικάζεται και η γυναίκα που τον έκρυβε στο σπίτι της.
Στην κατάμεστη από δημοσιογράφους, αστυνομικούς και ακροατές μικρή αίθουσα του στρατοδικείου, παρελαύνουν επί μέρες οι μάρτυρες. Όπως σε όλες σχεδόν τις δίκες στελεχών του ΚΚΕ, μάρτυρες κατηγορίας είναι ο διευθυντής της Αστυνομίας Αθηνών Ρακιντζής, ο διοικητής της Ασφαλείας Πειραιώς Ταβουλάρης, ο αστυνομικός διευθυντής I.Κροντήρης της «διώξεως κομμουνισμού», ο I. Πανόπουλος, ο στρατηγός Νικολόπουλος κ.λ.π. Ο Πλουμπίδης τους υποβάλλει ερωτήσεις, προσπαθώντας να αποκαλύψει τις αντιφάσεις τους, και, γενικά, δίνει μια μάχη για το κόμμα του, ενώ, όσον αφορά την προσωπική του τύχη, από την αρχή είναι βέβαιος πού θα καταλήξει: στη θανατική καταδίκη και στην εκτέλεση του. Το κατηγορητήριο αναφέρει ότι αυτός ήταν επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ με τους ασύρματους. Και ο Συναγερμός, παρά τις διακηρύξεις των Παπάγου και Μαρκεζίνη για «λήθη του παρελθόντος», δεν έχει καμία πρόθεση να χαλαρώσει τα αντικομμουνιστικά μέτρα και να σταματήσει, τουλάχιστον, τις εκτελέσεις.
Πίσω από το χαμόγελο του Πλουμπίδη κρύβεται ανείπωτη τραγωδία. Δεν είναι μόνο, ούτε τόσο, η γυναίκα και το παιδί του, που θα έμενε ορφανό. Αυτά όλα τα είχε αποφασισμένα από χρόνια ο βετεράνος κομμουνιστής, με την ιεραποστολική πίστη. Η μεγαλύτερη τραγωδία του είναι ότι, ακόμα και στη διάρκεια της δίκης του, το κόμμα του, που γι'αυτό είχε θυσιάσει όλα τα χρόνια της ζωής του, την υγεία του και τώρα θα έδινε και τη ζωή του, τον καταγγέλλει για πράκτορα του εχθρού:
«Ο ξεσκολισμένος πράκτορας της Ασφάλειας Ν.Πλουμπίδης - έλεγε στις 27 Ιουλίου ο ραδιοσταθμός "Ελεύθερη Ελλάδα". Αυτός που παρέδωσε στην Ασφάλεια τον Ν.Μπελογιάννη και που μαζί με τον αστυνομικό διευθυντή Πανόπουλο σκάρωσαν μια σειρά προβοκάτσιες σε βάρος του λαϊκού κινήματος».
Ο Πλουμπίδης, καθώς διαβάζει κάθε μέρα εφημερίδες, είναι ενήμερος για όλες αυτές τις συκοφαντίες. Εξάλλου, ο επίτροπος και ο πρόεδρος του στρατοδικείου φροντίζουν να του θυμίζουν κάθε τόσο ότι ο Ζαχαριάδης τον καταγγέλλει για πράκτορα και χαφιέ.
- Ο Ζαχαριάδης είναι ο αρχηγός του κόμματος μου - απαντά ο Πλουμπίδης. Άδικα προσπαθείτε να με στρέψετε εναντίον του. Για να με αποκαλεί πράκτορα θα'χει τους λόγους του. Εγώ μόνο σε Συνέδριο του Κόμματος θα μπορούσα να ζητήσω διευκρινίσεις.
Σε γράμμα του από τις φυλακές στον Κ.Μπασιάκο γράφει: Το κόμμα, κάποια μέρα θα με αποκαταστήσει κι εσύ θα παίξεις αποφασιστικό ρόλο σ' αυτό. (Αφήγηση Κ.Μπασιάκου.)
Στην απολογία του ο Πλουμπίδης τονίζει ότι η υπόθεση του δεν είναι κατασκοπία, αλλά πολιτική:
«Σήμερα, κύριοι – συνεχίζει -, δεν δικάζετε άτομα. Δικάζετε το ΚΚΕ. Και επ'αυτού δηλώνω, παρόλο ότι σήμερα δεν έχω την τιμή να εκπροσωπώ το κόμμα μου, αλλά έχω και πολεμική εναντίον μου ότι αναλαμβάνω πλήρως τις ευθύνες για την πολιτική γραμμή του κόμματος μου».
Πρόεδρος: Σε θεωρούν προδότη.
Πλουμπίδης: ... Θέλουν να προστατεύσουν το κόμμα από έναν υποτιθέμενο εχθρό».
Συνεχίζοντας την απολογία του, ο Πλουμπίδης αναφέρεται στο γράμμα του Ζαχαριάδη του 1940 για τον πόλεμο και την Αντίσταση. Λέει πως ο ίδιος ήταν ο οργανωτής στη μεγάλη διαδήλωση, στις 5 Μαρτίου 1943, για να αποτραπεί η επιστράτευση.
Στις 3 Αυγούστου, το διαρκές στρατοδικείο βγάζει την απόφαση του: Καταδικάζει τον Νίκο Πλουμπίδη δύο φορές σε θάνατο, για κατασκοπία (Α.Ν. 375) και για ανασύσταση του ΚΚΕ (Α.Ν. 609) κ.λπ. Δύο φορές ερήμην σε θάνατο καταδικάζονται και οι ηγέτες του ΚΚΕ Ν.Ζαχαριάδης, Γ.Γούσιας, Β.Μπαρτζώτας κ.λ.π.
