Νέα «βόμβα Παπάγου»
Όπως έχει συμφωνήσει με τον βασιλιά, το βράδυ της 28ης Ιουλίου, ο Βενιζέλος υποβάλλει την παραίτηση της κυβερνήσεως και εισηγείται τη διάλυση της Βουλής και εκλογές. Ο βασιλιάς δίνει και πάλι στον Βενιζέλο την εντολή να σχηματίσει την εκλογική κυβέρνηση. Την άλλη μέρα, ο Βενιζέλος συμπληρώνει την κυβέρνησή του με τέσσερα υπηρεσιακά πρόσωπα για να ικανοποιήσει ως ένα βαθμό το αίτημα ορισμένων κομμάτων (Λαϊκού, Παπανδρέου κ.λ.π.), που δεν δέχονται να κάνει τις εκλογές πολιτική, και μάλιστα μονοκομματική κυβέρνηση. Οι υπηρεσιακοί υπουργοί είναι: Λ.Μπουρόπουλος, πρώην εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Δικαιοσύνης, Δ.Κιουσόπουλος, εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Εσωτερικών Π.Σπηλιωτόπουλος, αντιστράτηγος ε.α., Εθνικής Αμύνης, Σ.Στεργιόπουλος, αντιστράτηγος ε.α., γενικός διοικητής Βορείου Ελλάδος. Ο ως τότε υφυπουργός Εθνικής Αμύνης Δ.Παπαμιχαλόπουλος έπαιρνε το Υπουργείο Συγκοινωνιών και ο Ν.Μπακόπουλος το Υπουργείο Παιδείας.
Το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών δημοσιεύεται στις 30 Ιουλίου. Την ίδια μέρα, ο Εμ.Τσουδερός ανακοινώνει ότι το κόμμα του συγχωνεύεται με τους Φιλελευθέρους. Στις 3 Αυγούστου ο Τσουδερός ορκίζεται αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως και υπουργός Συντονισμού, ο Γρ.Κασιμάτης, Βιομηχανίας, ο Κ.Τσάτσος υφυπουργός Συντονισμού, ο Ε.Κοθρής Συγκοινωνιών και ο Γ.Νόβας «παρά τω πρωθυπουργώ».
Αλλά την ίδια μέρα, που ο βασιλιάς υπογράφει το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής (ορίζει εκλογές για τις 9 Σεπτεμβρίου) συμβαίνει ένα πολιτικό γεγονός που θα επηρεάσει σοβαρά τις πολιτικές εξελίξεις. Το βράδυ της μέρας εκείνης, οι πολιτικοί συντάκτες των εφημερίδων παίρνουν αιφνιδιαστικά στην αίθουσα δημοσιογράφων (βρίσκεται στο Υπουργείο Εξωτερικών ως το 1964, που θα μεταφερθεί στο απέναντι κτίριο του Υφυπουργείου Τύπου) την ακόλουθη ανακοίνωση του στρατάρχη Παπάγου:
«Έχων επίγνωσιν της σοβαρότητας των στιγμών τας οποίας διέρχεται η πατρίς και σταθμίσας τας ευθύνας μου απέναντι τη Ιστορίας, απεφάσισα να κατέλθω εις τον εκλογικόν αγώνα. Καλώ τους Έλληνας να με περιβάλουν διά της εμπιστοσύνης των, ίνα απαλλαγή η Ελλάς της ακυβερνησίας και απόκτηση την σταθεράν κυβέρνησιν, της οποίας έχει ανάγκην. Υπόσχομαι ότι θα ακολουθήσω εις την πολιτικήν ζωήν τας αρχάς τας οποίας εφήρμοσα και ως στρατιώτης και έχω την πεποίθησιν ότι όλοι, ηνωμένοι εις κοινόν και μέγαν σκοπόν, με σύμβολον τους βασιλείς μας και εις τα πλαίσια του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, ατενίζοντες μόνον το μέλλον, θα επιτυχωμεν την πραγματικήν αλλαγήν, την οποίαν ζητεί το έθνους».
Η ανακοίνωση πέφτει σαν βόμβα και αιφνιδιάζει πολλούς: Τα Ανάκτορα, που έχουν πιστέψει στις διαβεβαιώσεις του πρώην αρχιστράτηγου, τον Κ.Τσαλδάρη, που βιαζόταν να γίνουν εκλογές, γιατί πίστευε πως ο στρατάρχης δεν ήταν ακόμα έτοιμος να κατέβει στον πολιτικό στίβο, τον Βενιζέλο, που έχει επίσης υπολογίσει στις υποσχέσεις του Παπάγου ότι δεν θα πολιτευτεί. Φυσικά, ο Παπάγος την απόφαση του δεν την έχει πάρει αιφνιδιαστικά. Από τα τέλη του 1950, ο Μαρκεζίνης, με τη βοήθεια και του Αμερικανού επιτετραμμένου Γιοστ και άλλων παραγόντων, όπως οι εκδότες των εφημερίδων Το Βήμα και Τα Νέα, Δημ.Λαμπράκης, Καθημερινή, Γ. Βλάχος και Εστία, Αχ. Κύρρου, προετοιμάζει συστηματικά το νέο κόμμα. Η παραίτηση του Παπάγου από την αρχιστρατηγία ήταν μέρος του σχεδίου.
Λίγο μετά την παραίτηση του αρχιστράτηγου, οι οργανωτές της παπαγικής κίνησης έχουν έτοιμη και τη διακήρυξη του Παπάγου. Κρατούν όμως την πληροφορία όσο μπορούν μυστική, γιατί είναι σίγουροι πως, αν τα Ανάκτορα και ορισμένα κόμματα βεβαιωθούν ότι θα κατέβει ο στρατάρχης στην πολιτική, θα αναβάλουν τις εκλογές ή τουλάχιστον θα ματαιώσουν την ψήφιση του εκλογικού νόμου της ενισχυμένης και θα αφήσουν την απλή αναλογική. Γι'αυτό και στις 30 Ιουλίου, ενώ είναι από νωρίς σε επιφυλακή και έχουν ειδοποιήσει σχετικά μερικούς στενούς φίλους τους δημοσιογράφους, καθυστερούν την ανακοίνωση και την δίνουν μόνο όταν βεβαιώθηκαν ότι το διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής έχει δημοσιευτεί στο φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και δεν υπάρχει, κατά συνέπεια, δρόμος επιστροφής για τον βασιλιά και την κυβέρνηση.
Στο μεταξύ, μέσα στον Ιούλιο, το μυστικό έχει κρατηθεί τόσο καλά και η αβεβαιότητα για τις προθέσεις του Παπάγου είναι τόσο μεγάλη, ώστε ακόμα και πολιτικοί που προετοιμάζονται να προσχωρήσουν στην κίνηση, όπως ο Κ.Καραμανλής, ο Σπ.Θεοτόκης κ.λπ., έχουν αρχίσει να απογοητεύονται και, σίγουροι ότι το ΛΕΚ μόνο του δεν θα σημειώσει επιτυχία στις εκλογές, αντιμετωπίζουν και συζητούν να συμπράξουν με το Κόμμα των Φιλελευθέρων.
