«Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος»
Ο Νίκος Ζαχαριάδης, παρά την τραγική ήττα, στην οποία έχει οδηγήσει το ελληνικό αριστερό κίνημα, εξακολουθεί να έχει την εύνοια του σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Στα μέσα Οκτωβρίου, έχει πραγματοποιηθεί στη Μόσχα το 19ο Συνέδριο του σοβιετικού Κόμματος, που είναι το πρώτο μεταπολεμικό. (Και το τελευταίο, που θα πάρει μέρος ο Στάλιν.) Ο Ζαχαριάδης, που αντιπροσωπεύει στο Συνέδριο το ΚΚΕ, αναλύεται σε διθυραμβικούς ύμνους για τον «Μεγάλο Στάλιν», τον «προστάτη της Ελλάδας», που «η μεγάλη του καρδιά αισθάνεται τα βάσανα και τις προσδοκίες του λαού μας» και που «οι Ελληνίδες μητέρες προσεύχονται στον Θεό να τους κόβει μέρες και να του δίνει χρόνια», (εφημερίδες, 14-20 Οκτωβρίου 1952.) 0 Ζαχαριάδης, λοιπόν, με το αναμφισβήτητο κύρος που του δίνει η υποστήριξη της Μόσχας, επιβάλλει τελικά στην ΕΔΑ τη γραμμή του της ανεξάρτητης καθόδου, που την εκφράζει με το σύνθημα «Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος, όλοι οι σκύλοι μια γενιά». Στις 21 Οκτωβρίου, ο ραδιοσταθμός «Ελεύθερη Ελλάδα» μεταδίδει το «εκλογικό πρόγραμμα του ΚΚΕ και του ΑΚΕ». Στην εκπομπή, εμπνευσμένη από τον Ζαχαριάδη, αναφέρονται, ανάμεσα σε άλλα, τα εξής:
«Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ Πλαστήρα και Παπάγου. Και οι δύο είναι λακέδες της αμερικανοκρατίας. Ο Πλαστήρας και ο Παπάγος είναι οι δύο όψεις του αμερικανικού νομίσματος (...). Ο Πλαστήρας είναι πιο επικίνδυνος από τον Παπάγο, γιατί εμφανίζεται με δημοκρατική μάσκα».
Ο Ζαχαριάδης, κατά τη γνωστή τακτική του, συνδυάζει τις επιθέσεις και τις ύβρεις με νέες προτάσεις προς τον Πλαστήρα για συνεργασία. Έτσι, σε συνέντευξή του προς τον ραδιοσταθμό «Ελεύθερη Ελλάδα», αναφέρει ότι ισχύουν πάντα οι προτάσεις του ΚΚΕ για «συνεργασία και με τον Πλαστήρα»:
«Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που του επροτείναμε συνεργασία, συνεχίζει. Αλλά την απέρριπτε πάντοτε, διότι ήθελε να είναι κρυφή, προφασιζόμενος ότι η φανερή συνεργασία θα ζημίωνε (...). Εάν δέχεται τούτο ο Πλαστήρας, ο Παπάγος θα ταφεί και εμείς θα του ξεχάσουμε τον Μπελογιάννη (..,). Του Πλαστήρα του παρουσιάζεται μια τελευταία ευκαιρία ν'απόδειξη ότι είναι δημοκράτης. Αλλιώς, θα πέσει σαν αντιδημοκράτης και αντιπατριώτης, γιατί όλοι οι πατριώτες θα ψηφίσουν Ειρήνη – Δημοκρατία - Ανεξαρτησία».
Σύμφωνα με τη γραμμή του Ζαχαριάδη, στην οποία είναι σύμφωνος και ο πρόεδρος της, I.Πασαλίδης, η ΕΔΑ κατεβάζει συνδυασμούς σε ολόκληρη την Ελλάδα, αδιαφορώντας αν έτσι χαρίζει τη βέβαιη νίκη στον Συναγερμό. Στους συνδυασμούς βάζει και πάλι πολιτικούς κρατουμένους (Μανώλη Γλέζο κ.λπ.) και εξορίστους. Επειδή μέσα στους κόλπους της διοικούσας επιτροπής γίνονται εντονότερες οι αντιρρήσεις για ανεξάρτητη κάθοδο της ΕΔΑ σε όλες τις περιφέρειες (ορισμένοι προτείνουν τη συμβιβαστική λύση να κατεβάσει η ΕΔΑ συνδυασμούς μόνο σε 3 - 4 περιφέρειες και στις υπόλοιπες να υποστηρίξει το Κέντρο), οι εκπρόσωποι του ΚΚΕ διαβεβαιώνουν πως, την τελευταία στιγμή, θα γίνει κάποιος «ελιγμός», ώστε να σωθεί η κατάσταση και να μη θριαμβεύσει η Δεξιά. Συγκεκριμένα, «ψιθυρίζουν» ότι ο Ζαχαριάδης θα συμφωνήσει η ΕΔΑ να αποσύρει από τις περισσότερες περιφέρειες τους συνδυασμούς της και να μείνει συμβολικά σε ελάχιστες. Τις διαβεβαιώσεις αυτές των εκπροσώπων του ΚΚΕ για «ελιγμό» τις πιστεύει και ο Ηλιού και τις διαμηνύει στους Πλαστήρα και Βενιζέλο.
Τελικά, όμως, δεν γίνεται κανένας ελιγμός. Αντίθετα, η επίθεση της Αριστεράς κατά του Πλαστήρα μέρα με τη μέρα σκληραίνει, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές. Τα συνθήματα που επικρατούν και στις προεκλογικές συγκεντρώσεις της ΕΔΑ στον Πειραιά (13 Νοεμβρίου) και στην πλατεία Ομονοίας στην Αθήνα (14 Νοεμβρίου) είναι «Μαύρο στους μαύρους Πλαστήρα - Παπάγο κτλ. Ο μόνος «ελιγμός», που γίνεται την τελευταία στιγμή, είναι η «γραμμή» να προσθέτουν οι ψηφοφόροι της ΕΔΑ στην Αθήνα στα δικά τους ψηφοδέλτια και τα ονόματα δύο κεντρώων υποψηφίων: του Αγγέλου Τσουκαλά (ήταν συνήγορος του Μπελογιάννη) και του Ηλία Μπρεδήμα. Αλλά και το τέχνασμα αυτό δεν απέδωσε τίποτε.
Ο Ηλιού, δυσαρεστημένος για την εμμονή της ηγεσίας της Αριστεράς στην τακτική τής ανεξάρτητης καθόδου σε ολόκληρη την Ελλάδα, αποφασίζει να αποχωρήσει από τη διοικούσα επιτροπή της ΕΔΑ. Ο στρατηγός Σαράφης, με γράμμα του, του ζητά να μην επιμείνει στην απόφασή του. Πάντως, μετά τις εκλογές, για μεγάλο διάστημα, ο Ηλιου δεν θα παίρνει μέρος στη λειτουργία και στις αποφάσεις της διοικούσας επιτροπής. (Τότε, η διοικούσα της ΕΔΑ ήταν ό,τι σήμερα η εκτελεστική της επιτροπή, δηλαδή το πολιτικό της γραφείο. Σήμερα, η διοικούσα είναι το αντίστοιχο της Κεντρικής Επιτροπής άλλων κομμάτων.)
Είναι η πρώτη φορά, στις εκλογές του 1952, που στην Ελλάδα, μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, δημιουργούνται σοβαρές διαφωνίες ανάμεσα στους κομμουνιστές του εσωτερικού για θέματα πολιτικής γραμμής και τακτικής. Ως εκείνη τη στιγμή, διαφωνίες και ρήγματα υπάρχουν μόνο ανάμεσα στους ηγέτες του ΚΚΕ στο εξωτερικό.
