ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Δίλημμα της Αριστεράς

Η καθιέρωση του πλειοψηφικού δημιουργεί μεγάλο δίλημμα και έντονες συζητήσεις και διαφωνίες στους κόλπους της Αριστεράς. Είναι φανερό πως, με το εκλογικό σύστημα της «στενοευρείας», η ΕΔΑ έχει ελάχιστες ελπίδες να βγάλει έστω και έναν βουλευτή. Τι θα κάνει λοιπόν; Αν δεν καταρτίσει καθόλου συνδυασμούς, υπάρχουν πιθανότητες να πάρει την πλειοψηφία το Κέντρο. Αν κατέβει σε όλες ή στις περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, είναι βέβαιο ότι θα επικρατήσει ο Συναγερμός. Από τη στάση της Αριστεράς εξαρτιέται, λοιπόν, σε μεγάλο βαθμό, το αποτέλεσμα των εκλογών.

Ο Ζαχαριάδης, από την πρώτη στιγμή, διακηρύσσει τη θέση ότι δεν θα δώσει το ΚΚΕ υποστήριξη στο Κέντρο «άνευ όρων». Μό­νο αν οι Πλαστήρας - Βενιζέλος δεχτούν συνεργασία με κοινό πρό­γραμμα και συμμετοχή αριθμού υποψηφίων αριστερών στους συν­δυασμούς θα μπορεί να γίνει λόγος για όχι ξεχωριστή κάθοδο της ΕΔΑ στις εκλογές. Είναι όμως σχεδόν βέβαιο ότι η ηγεσία του Κέ­ντρου δεν θα δεχτεί ανοιχτή σύμπραξη με την Αριστερά. Τι θα γί­νει λοιπόν σ'αυτή την περίπτωση; Η ΕΔΑ θα βοηθήσει, με την ξε­χωριστή κάθοδο της, στη νίκη του Συναγερμού, δηλαδή της Δεξιάς;

Στους κόλπους της ΕΔΑ έχουν αρχίσει ζωηρές συζητήσεις και διαφωνίες. Κάθε πλευρά παραθέτει τα επιχειρήματά της:

-   Θα γίνουμε ουρά του Κέντρου, λένε οι υποστηρικτές της ανεξάρτητης καθόδου. Θα εξαφανίσουμε το ξεχωριστό πρόσωπο του κόμματος; Θα υποστηρίξουμε τους Πλαστήρα - Βενιζέλο, που σκότωσαν τον Μπελογιάννη;

-    Θα χαρίσουμε τη νίκη στη Δεξιά; αντιτάσσουν οι διαφω­νούντες με τη γραμμή του Ζαχαριάδη και του πολιτικού γραφείου του ΚΚΕ. Θα βοηθήσουμε να επικρατήσουν τα σχέδια των Αμερικανών;

Τελικά, η θέση του Ζαχαριάδη, «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος», επηρεάζει την πλειοψηφία των στελεχών στην Ελλάδα. Η επιβο­λή της ηγεσίας του ΚΚΕ στην ΕΔΑ είναι ήδη γεγονός. Στη διοικούσα επιτροπή της ΕΔΑ μόνο ο Ηλίας Ηλιού υποστηρίζει ότι δεν θα πρέπει να κατεβάσει πουθενά συνδυασμούς η Αριστερά και να δώσει τις ψήφους της στο Κέντρο.

- Δεν έχουμε καμιά δυνατότητα να πάρουμε σε καμιά περιφέρεια την απόλυτη πλειοψηφία. Δεν πρόκειται να βγά­λουμε ούτε έναν βουλευτή. Γιατί λοιπόν να διασπάσουμε τις δημοκρατικές δυνάμεις; υποστηρίζει ο Ηλιου.

Τις ίδιες απόψεις στην κοινοβουλευτική ομάδα της ΕΔΑ υπο­στηρίζει μόνο ο βουλευτής Λέσβου Γ.Σίμος. Οι άλλοι έχουν ευ­θυγραμμιστεί με τη γραμμή Ζαχαριάδη. Οι Αντώνης Μπριλλάκης και Βασίλης Εφραιμίδης, που είναι, στην κοινοβουλευτική ομάδα, οι κύριοι εκφραστές των θέσεων του ΚΚΕ, υποστηρίζουν ότι υπάρ­χουν πολλές πιθανότητες να πάρει η ΕΔΑ την πλειοψηφία σε πε­ριφέρειες, όπως ο Πειραιάς, η Μυτιλήνη κ.λ.π. Μαζί τους συμφω­νούν και ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ι.Πασαλίδης και ο στρατηγός Στ.Σαράφης. Τη γραμμή Ζαχαριάδη υπερασπίζουν, είτε γιατί την πι­στεύουν είτε από κομματική πειθαρχία, τα βασικά κομμουνιστι­κά στελέχη που βρίσκονται έξω από τις φυλακές, όπως, ο Μιλ­τιάδης Ζαχαράτος, ο Νίκος Κισκύρας κ.λ.π.

Και φυσικά η γραμμή Ζαχαριάδη επιβάλλεται στην ΕΔΑ, πα­ρά τις διαφωνίες και μερικών ακόμα στελεχών, όπως ο Τάσος Κουλαμπάς, ο Γιώργος Βασιλόπουλος, ο Θανάσης Τσουπαρόπουλος, ο Κώστας Τσαλόγλου κ.λ.π.

Στις 23 Οκτωβρίου, ο Πασαλίδης επισκέπτεται τον Πλαστήρα και του προτείνει εκλογική συνεργασία ΕΠΕΚ - ΕΔΑ. Του δίνει και σημείωμα με σχέδιο για κοινό πρόγραμμα που προτείνει η ΕΔΑ και αναφέρεται στην «άνοδο του βιοτικού επιπέδου του λαού, την κατασφάλιση της εθνικής ανεξαρτησίας, τη δημοκρατία» κ.λ.π. Ο Πλαστήρας απορρίπτει τις προτάσεις της ΕΔΑ για ανοι­χτή συνεργασία. Λέει όμως στον Πασαλίδη ότι δέχεται να υπο­δείξει η ΕΔΑ πέντε όχι πολύ γνωστά πρόσωπα της Αριστεράς για να τα περιλάβει στους συνδυασμούς του Κέντρου. Αλλά η ΕΔΑ δεν δέχεται κρυφή συνεργασία. Θέλει φανερή και ισότιμη. (Αυγή, 28 Οκτωβρίου και 1 Νοεμβρίου 1952, Το Βήμα, 1 Νοεμ­βρίου.) Η ΕΔΑ προσπαθεί, παράλληλα, να πετύχει τοπικές συ­νεργασίες με στελέχη της ΕΠΕΚ. Το κατορθώνει μόνο στη Λέ­σβο, όπου ο βουλευτής της ΕΠΕΚ Δ.Γαληνός συγκροτεί μεικτό συνδυασμό από πολιτευτές των δύο κομμάτων με την επωνυ­μία Πατριωτική Ένωσις Λαού Λέσβου». Στην αρχή, ο Πλαστή­ρας δίνει την έγκρισή του για τη συμφωνία αυτή. Ύστερα από λίγες μέρες, όμως, αποδοκιμάζει τον Γαληνό και τον διαγράφει από την ΕΠΕΚ. Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύονται στον Τύπο, ο Πλαστήρας αποκήρυξε τη συνεργασία ΕΠΕΚ - ΕΔΑ στη Λέσβο, ύστερα από έντονο διάβημα των Αμερικανών. (Το Βή­μα, 28 και 29 Οκτωβρίου 1952.)