Υπονομεύεται η κυβέρνηση
Αν το Κέντρο είχε ιδεολογική και πολιτική ομοιογένεια, αν δεν το κατέτρωγαν και οι προσωπικές αντιζηλίες και αντιθέσεις, θα μπορούσε ίσως να αντισταθεί στις πιέσεις. Αλλά, όπως είδαμε, από την πρώτη στιγμή, η ιδέα του συνασπισμού του Κέντρου είχε πληγεί και η κυβέρνηση Πλαστήρα έπλεε σε άγνωστα νερά, όπου ταξίδευε ένα γνωστό υποβρύχιο, έτοιμο να εξαπολύσει κάποια ώρα τις τορπίλες του.
Στις αρχές Μαΐου, ο πρεσβευτής Γκραίηντυ φεύγει, με άδεια, για την Αμερική, ενώ ο επιτετραμμένος Μάινορ πραγματοποιεί συναντήσεις και συνομιλίες με τον βασιλιά, τον Βενιζέλο και τον Τσαλδάρη. Φτάνει στην Ελλάδα ο Ελληνοαμερικανός Τομ Καραμεσίνης, που έχει διατελέσει σταθμάρχης της C1A στη χώρα μας στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, για ν'αναλάβει και πάλι τα ίδια καθήκοντα. Στα μέσα Μαΐου δημοσιεύεται στον ελληνόφωνο Εθνικό Κήρυκα της Νέας Υόρκης ενυπόγραφο άρθρο του Σοφοκλή Βενιζέλου, στο οποίο ο αρχηγός των Φιλελευθέρων κατακρίνει τα άλλα κόμματα για την πολεμική που άσκησαν κατά της κυβερνήσεώς του, και τον Γκραίηντυ για την επιστολή «την οποίαν απηύθυνε κατά εντελώς παράδοξον και αχαρακτήριστον τρόπον», και συνέχιζε:
«Η πίεσις ήτις μου ησκήθη διά να παραιτηθώ προς διευκόλυνσιν σχηματισμού "κυβερνήσεως αυτοδυνάμου πλειοψηφίας" δεν νομίζω να ήτο ούτε λυσιτελής ούτε να ωδήγησεν εις την ενδεδειγμένην κατάστασιν».
Αφού υποστηρίζει ότι οι κυβερνήσεις συνεργασίας είναι δυσκίνητες, ενώ οι ομοιογενείς αποτελεσματικότερες, καταλήγει:
«Ήδη η νέα κυβέρνησις, εις την οποίαν συμμετέχει αναγκαστικούς και το Κόμμα των Φιλελευθέρων, άνευ της προσωπικής μου συμμετοχής, από μηνός κυβερνά την χώραν και έτυχε της πλειοψηφίας της Βουλής. Ολοψύχως εύχομαι να αποδώση τους αναμενομένους καρπούς. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων θα καταβάλει προσπαθείας για την επιτυχίαν της».
Οι Αμερικανοί, που δεν βλέπουν ακόμα τη δυνατότητα άλλου σχήματος, προσπαθούν να πείσουν τον Βενιζέλο να πάρει μέρος στην κυβέρνηση. Αλλά εκείνος έχει ήδη προσχωρήσει στα σχέδια για μεταβατική υπό τον στρατάρχη Παπάγο, που προωθούν πάλι τα Ανάκτορα και οι σύμβουλοι τους (Πιπινέλης, Αρ.Μεταξάς κ.λπ.). Έτσι, δεν φέρνουν κανένα αποτέλεσμα ούτε οι εκκλήσεις, που του κάνει ο επιτετραμμένος Μάινορ, ούτε η επιστολή που του στέλνει ο υφυπουργός Μακ Γκη. Αφού εξαπολύει, μέσω Νέας Υόρκης (Εθνικού Κήρυκος), την τορπίλη του κατά της κυβερνήσεως Πλαστήρα, ο Βενιζέλος φεύγει για τη Μασσαλία με το ατμόπλοιο «Ιωνία». Λίγο προτού να φύγει, έχει μακρά συνομιλία με τον αρχιστράτηγο Παπάγο (εφημερίδες, 21 Μαΐου 1950).
Και ο Παπανδρέου, που καταλαβαίνει ότι, με την τακτική του Βενιζέλου, η κυβέρνηση δεν θα έχει πολλών μηνών ζωή, αρχίζει να προετοιμάζει το έδαφος για την αποχώρηση του. Έτσι, στα τέλη Μαΐου, αρχίζουν να διοχετεύονται πληροφορίες στον Τύπο ότι ο αντιπρόεδρος και ο φίλος του υπουργός Γεωργίας Χατζηγιάννης θα παραιτηθούν, αν δεν καθοριστούν ικανοποιητικές τιμές για τη συγκέντρωση του σταριού.
Ο Πλαστήρας, επιθυμώντας να ξεκαθαρίσει την κατάσταση - στον Τύπο και στους πολιτικούς κύκλους γίνεται λόγος για νέες εκλογές - φεύγει και αυτός για το Παρίσι, με την ελπίδα ότι θα κατορθώσει να συνεννοηθεί με τον Βενιζέλο. Αλλά, μόλις φτάνει στο Παρίσι ο πρωθυπουργός (και ο υπουργός Συντονισμού Τσουδερός, που έχει πάει εκεί για να προωθήσει τις εξαγωγές ελληνικών καπνών), ο Βενιζέλος φεύγει για το Λονδίνο. Τελικά η συνάντηση γίνεται, στις 5 Ιουνίου, στο Παρίσι, αλλά καταλήγει στο πολύ φτωχό αποτέλεσμα, να υποσχεθεί ο Βενιζέλος ότι θα συστήσει στο κόμμα του ειλικρινή συνεργασία με την ΕΠΕΚ στην κυβέρνηση. Για συμμέτοχη δική του στην κυβέρνηση δεν δέχεται συζήτηση.
Στο μεταξύ, στην Αθήνα, ενώ κυκλοφορούν φήμες συνεργασίας, ο Τσαλδάρης εξαπολύει εντονότερη επίθεση κατά των «μέτρων επιεικείας»:
«Με τον κ. Βενιζέλον - δηλώνει ο αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος - είμεθα σύμφωνοι ότι επ'ουδενί λόγω πρέπει να διευκολυνθή - διά των μέτρων επιεικείας και του καθαρμού - η αναβίωσις του κομμουνισμού και των μεθόδων προς επικράτησιν αυτού, διότι εις την εφαρμογήν των μέτρων αυτών θα αντιδράσει ο εθνικόφρων ελληνικός λαός». (Εφημερίδα Νέοι Καιροί, 1η Ιουνίου 1950.)
Στις 8 Ιουνίου, ο Παπανδρέου με δηλώσεις του ζητά να ξεκαθαριστεί το θέμα της σταθερότητας και της διάρκειας της κυβερνήσεως και κάνει γνωστό ότι συμφώνησε με τους Πλαστήρα και Τσουδερό να συζητηθεί μετά τις διακοπές της Βουλής. Τη στιγμή αυτή, που και ο αντιπρόεδρος της θέτει «υπό αίρεσιν» την κυβέρνηση, σημειώνεται πάλι έντονη παρέμβαση των Αμερικανών. Ο επιτετραμμένος Μάινορ και ο αρχηγός της Οικονομικής Αποστολής, Πόρτερ, συναντιούνται το πρωί της 13ης Ιουνίου με τα μέλη του κυβερνητικού συμβουλίου Πλαστήρα, Παπανδρέου, Τσουδερό και Κωστόπουλο και τους προειδοποιούν ότι ανατροπή της κυβερνήσεως θα έχει ως αποτέλεσμα διακοπή της αμερικανικής βοήθειας. Έχει μεσολαβήσει ειδική σύσκεψη στο Στέητ Ντηπάρτμεντ με συμμετοχή του πρεσβευτή Γκραίηντυ. που είχε προηγουμένως συζητήσει το Ελληνικό με τον πρόεδρο Τρούμαν, του διευθυντή των ελληνικών υποθέσεων Γκρόμυ και του επιτετραμμένου της Ελλάδας Οικονόμου-Γκούρα, στην οποία αποφασίστηκε να ειδοποιηθεί σχετικά με την απόφαση της αμερικανικής κυβερνήσεως να στηρίξει το σχήμα Πλαστήρα και ο Βενιζέλος, από τον Αμερικανό πρεσβευτή στο Λονδίνο και στο Παρίσι και το Χάριμαν.
Μετά τη συνάντηση των Μάινορ και Πόρτερ με το κυβερνητικό συμβούλιο, δημοσιεύεται επίσημη ανακοίνωση. που αναφέρει ότι οι δύο εκπρόσωποι των ΗΠΑ είπαν στους 'Ελληνες ηγέτες τα εξής:
«Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι είναι ουσιώδες να υπάρχει κυβερνητική σταθερότης και συνέχεια κατά την κρίσιμον περίοδον της ανασυγκροτήσεως. Έχουν τον δισταγμόν ότι μια κυβερνητική κρίσις ή νέαι εκλογαί θα δημιουργήσουν συνθήκας ασταθείας, αι οποίαι θα εμποδίσουν ή θα καθυστερήσουν σοβαρώς την αμερικανικήν βοήθειαν προς την Ελλάδα. Η παρούσα κυβέρνησις (...) είναι εις θέσιν να φέρη εις πέρας την ανασυγκρότησιν και προφανώς εξακολουθεί να τυγχάνη ευρείας υποστηρίξεως από μέρους του ελληνικού λαού και της Βουλής. Διά τον λόγον ακριβώς αυτόν έχει την εμπιστοσυνην και την υποστηριξιν και των Αμερικανών...»
Μετά την αμερικανική επέμβαση και ο Παπανδρέου και ο Βενιζέλος δηλώνουν ότι δεν υπάρχει ζήτημα και ότι η κυβέρνηση είναι σταθερή. Ο Γκραίηντυ, που ήλθε, για λίγες μέρες στην Ελλάδα, προτού να φύγει για τη νέα του θέση, εκθέτει τις απόψεις του Προέδρου Τρούμαν υπέρ της κυβερνήσεως Πλαστήρα, σε αποκλειστική του συνέντευξη στο Βήμα της 22ας Ιουνίου. Αλλά, σε λίγες μέρες, ξεσπά ο πόλεμος στην Κορέα. Και οι Αμερικανοί αρχίζουν να αναπροσαρμόζουν την πολιτική τους και στην Ελλάδα, ενώ νέες κρίσεις συγκλονίζουν την κυβέρνηση Πλαστήρα.
Στις 3 Ιουλίου, φιλική προς το Λαϊκό Κόμμα εφημερίδα γράφει:
«Ήλθε η στιγμή να τους διώξωμεν. Να φύγουν το ταχύτερον. Το κανόνι που κροτεί εις την άλλην άκραν του 38ου παραλλήλου πρέπει να μας ξυπνήση, εφόσον είναι καιρός. Δεν πρέπει να τους αφήσουμε να μας παραδώσουν χειροπόδαρα εις το ΚΚΕ και το ΕΑΜ».
