ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Στρατοδικεία, εκτοπίσεις

Αλλά και στους άλλους τομείς των δημοσίων ελευθεριών η κατά­σταση έχει επιδεινωθεί. Στις 24 Αυγούστου, με ένταλμα του β.επιτρόπου, αστυνομικοί της Γενικής Ασφάλειας πιάνουν τον υπεύ­θυνο της εφημερίδας Δημοκρατικός Τύπος, οργάνου της Ενώσεως Δημοκρατικών Αριστερών του Τ.Σοφιανόπουλου. Ν.Ρίτση, για δημοσίευμα σχετικό με βασανιστήρια εις βάρος ανηλίκων πολιτι­κών κρατουμένων, στις φυλακές Κηφισιάς, στην περίοδο του Εμφυ­λίου Πολέμου (Δημοκρατικός Τύπος, 20 και 27 Αυγούστου 1950). «Κατά λάθος» μάλιστα πιάνουν και τον διευθυντή και τον υπεύ­θυνο του τυπογραφείου της εφημερίδας της Άκρας Αριστεράς Δη­μοκρατικός. Ώσπου να διαπιστωθεί το «λάθος», ο διευθυντής του Δημοκρατικού Διονύσης Χριστάκος, που είναι και βουλευτής, και ο υπεύθυνος του τυπογραφείου μένουν αρκετές ώρες στα κρατητήρια (Δημοκρατικός, 25 Αυγούστου 1950).

Σε λίγες μέρες, έκτακτα στρατοδικεία έχουν καταδικάσει σε θάνατο για παράβαση του Α.Ν. 509 πολλά ακόμα μέλη του ΚΚΕ, καθώς και δύο στελέχη και πολιτευτές του ΣΚΕΛΔ. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις καταδίκες των δύο στελεχών του, το ΣΚΕΛΔ δεν παίρνει μέρος στις συζητήσεις για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβερνήσεως και ο πρόεδρος του Αλέξανδρος Σβώλος στέλνει στο προεδρείο της Βουλής σχετική δήλωση, στην οποία καταγγέλλει ότι «πλήττεται βαρύτατα η ελευθερία οργανώσεως και εξαπλώσεως του κόμματος, καθώς και γενικώτερον αι ατομικαί ελευθερίαι των Ελλήνων διά της εφαρμογής του Α.Ν. 509 και της επιμονής εις την διατήρησιν του θεσμού των εκτάκτων στρατοδικείων».

Στις 22 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση διατάσσει ανακρίσεις για καταγγελίες της ΕΠΕΚ, ότι 25 οπαδοί της «εδάρησαν ανηλεώς» στην Μπεζούλα Καρδίτσης από όργανα της χωροφυλακής. Ο Πλα­στήρας καταγγέλλει ότι πολλά παρόμοια επεισόδια έγιναν και σε άλλες επαρχίες, θεωρεί γι'αυτά υπεύθυνη την κυβέρνηση και υπενθυμίζει όσα είχε πει στη Βουλή για αναζωπύρωση του φα­νατισμού. Σε λίγες μέρες, ο υπουργός Δημοσίας Τάξεως Θεολογίτης (παπανδρέικός) ανακοινώνει ότι τάξη επικρατεί σε ολό­κληρη τη χώρα και προσθέτει ότι «αυτήν την στιγμήν μόνον διά κατάχρησιν ελευθεριών δυνάμεθα να ελεγχθώμεν ως κράτος». Αλλά, σχεδόν ταυτόχρονα, διατάσσει τη μετάθεση νωματάρχη χω­ριού της Χαλκιδικής, «διότι απεδείχθη ότι πράγματι εκακοποίησε πολίτας εντός του σταθμού». (Εφημερίδες, 23 Σεπτεμβρίου και 5 Οκτωβρίου 1950.)

Γίνεται φανερό, ότι η πτώση του Πλαστήρα και η συμμετοχή και πάλι του Λαϊκού Κόμματος στην κυβέρνηση έδωσαν θάρρος στα στοιχεία της Άκρας Δεξιάς που κυριαρχούν στον κρατικό μη­χανισμό.

Την ίδια περίοδο, 18 κρατούμενοι στη Μακρόνησο στρατιώ­τες παραπέμπονται στο διαρκές στρατοδικείο να δικαστούν «επί στάσει», γιατί αποπειράθηκαν ν'αυτοκτονήσουν. Μαζί με άλλους πενήντα περίπου νέους πολιτικούς εξόριστους τους είχαν πάλι μεταφέρει στη Μακρόνησο από τον Άγιο Ευστράτιο. Όπως κατήγγελλαν οι εφημερίδες της Αριστεράς, όσους από αυτούς αρνήθηκαν να υποκύψουν στις πιέσεις και να υπογρά­ψουν «δηλώσεις μετανοίας», τους πήγαν στις στρατιωτικές φυ­λακές Μακρονήσου και τους υπέβαλαν σε βασανιστήρια. Το Γε­νικό Επιτελείο Στρατού, με επανειλημμένες ανακοινώσεις του, προσπαθούσε να διαψεύσει τις καταγγελίες. Μιλούσε για «δή­θεν απόπειραν αυτοκτονίας των 16 εκ των τέως στρατιωτών» και, στη δεύτερη ανακοίνωση του, που την παραθέτουμε γιατί είναι χαρακτηριστική για τη νοοτροπία των στρατιωτικών και το πνεύμα της εποχής, έγραφε:

«Αι φυλακαί Μακρονήσου άμα τη παραδόσει εις αυτάς των ως άνω υποδίκων, τέως στρατιωτών, εγκατέστησαν τούτους εις ιδιαίτερον χώρον, όπου ετύγχανον ιδιαζούσης μερίμνης, με σκοπόν την διά της καλοσύνης και υπομονητικής διαφωτίσεως αφύπνισιν της εθνικής των συνειδήσεως και την έστω και την δωδεκάτην ώρα, ένταξίν των εις το στρατόπεδον της πατρίδος. Οι άνθρωποι λοιπόν από τους οποίους αποτελεί­ται ο Οργανισμός Αναμορφώσεως Μακρονήσου και οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται διά την πολιτικήν, αλλά διά το εθνικόν και μόνον συμφέρον και διά την ασφάλειαν και ανεξαρτησίαν της χώρας, κατώρθωσαν μέσα εις μίαν ατμόσφαιραν ψυχικής ηρεμίας και πατρικής στοργής, στηριζόμενοι εις τα διδάγματα της ελληνικής παιδείας, να κερδίσουν 45 εκ των 68 τούτων ανθρώπων των ευρισκομένων ήδη μακράν της ηθι­κής και ψυχολογικής βίας και των απειλητικών ψιθύρων του καθοδηγητού. Ούτοι, πλην των δηλώσεων μετανοίας, τας οποίας όλως αυτοβούλως υπέγραψαν, απέστειλαν και ανοικτάς επιστολάς πατριωτικού περιεχομένου προς τας Αρχάς του κράτους. Το γεγονός τούτο, ως πάντοτε συμβαίνει εις τους κομμουνιστάς, ηνώχλησε σφόδρα τους εναπομείναντος 23, οίτινες διά να δημιουργήσουν θόρυβον και διά να δώσουν επιχειρήματα εις εκείνους οι οποίοι εξεστράτευσαν κακοβούλως εναντίον των ανύπαρκτων "τραγικών" μεθόδων αναμορφώσεως των αναρχικών εις την Μακρόνησον, κατόπιν προσυνεννοήσεως, απεπειράθηκαν να αυτοχειρισθούν οι 9 εξ αυτών δήθεν αποκόψαντες διά λεπίδων την σάρκαν των εγγύς των αρτηριών των χειρών του, αφού όμως πρότερον είχον δέσει άνωθεν του αγκώνος μανδήλιον ή σχοινίον διά να ελλαττωθή κατά το δυνατόν, αν μη να σταματήση η αι­μορραγία και ν'αποβή ούτω μικροτέρα η "ζημιά". Άπαντες ήδη. οι δήθεν αυτοχειριασθέντες, χαίρουν άκρας υγείας, πα­ρασχεθείσης αμέσως εις τούτους της καταλλήλου ιατρικής περιθάλψεως. Έχομεν εις την διάθεσιν παντός κακοπίστου, ως η εφημερίς Δημοκρατικός, ιατρικήν γνωμάτευσιν και πό­ρισμα ενεργηθείσης ενόρκου προανακρίσεως. Εν κατακλεί­δι, έχομεν να συστήσωμεν εις την εφημερίδα Δημοκρατικός ότι προτιμώτερον θα ήτο να ήκουεν, έστω και επ'ολίγον, την κραυγήν του πόνου των μητέρων εκείνων των οποίων τα τέκνα ανηρπάγησαν υπό των κομμουνιστοσυμμοριτών κα­τά το παιδομάζωμα, ως επίσης και τας οιμωγάς και τους θρήνους των συγγενών των χιλιάδων στρατιωτών και ιδιω­τών, οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι κατά του κομμουνιστοσυμμοριτισμού ή κατακρεουργήθηκαν υπό τούτου». (Εφημερίδες, 29 Σεπτεμβρίου 1950.)

Αλλά το πνεύμα της εποχής του Εμφυλίου Πολέμου συντη­ρούσε και η ηγεσία του ΚΚΕ, με την πολιτική που ο Ζαχαριάδης την είχε εκφράσει με το σύνθημα «τα όπλα παρά πόδα». Το ΓΕΣ ανακοίνωνε «διεισδύσεις συμμοριών εξ Αλβανίας», που μέλη τους εξοντώνονταν ή παραδίνονταν. (Μια 20μελής, τον Σεπτέμ­βρη του 1950, με επικεφαλής τον Βασίλη Θεοδωρίκα κ.λ.π.). Δεν είναι ξεκαθαρισμένο αν ήταν πάντα «διεισδύσεις» ή υπολείμ­ματα των δυνάμεων του Δημοκρατικού Στρατού». Οπωσδήπο­τε, ενώ δεν βοηθούσαν σε τίποτε πια τον αγώνα της Αριστεράς, αντίθετα, οι ένοπλες αυτές δυνάμεις, με την εμφάνιση τους, έδι­ναν νέα προσχήματα στην Άκρα Δεξιά να τορπιλίζει τις προ­σπάθειες για ειρήνευση.