Αμνηστία για τον ΙΔΕΑ
Παρά τη βελτίωση όμως του κλίματος των σχέσεων Ανακτόρων στρατάρχη, οι ουσιαστικές διαφορές παραμένουν: το στρατιωτικό, το εκλογικό, οι παρεμβάσεις του Παύλου και, ιδιαίτερα, της Φρειδερίκης στα πολιτικά πράγματα. Ο Παπάγος ζητά αμνηστία για τους κινηματίες του ΙΔΕΑ. Η κυβέρνηση τους έχει παραπέμψει σε δίκη με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας». Το κατηγορητήριο αναφέρει ότι «ήγειραν τα όπλα κατά της πατρίδος και εις πρόσκλησιν των νομίμων και φυσικών αρχηγών του στρατεύματος, αντιστρατήγων Γρηγοροπούλου και Μπαλοδήμου, δεν κατέθεσαν ταύτα, δηλώσαντες απεριφράστως ότι υπακούουν μόνο εις τον αρχηγόν των, τον παραιτηθέντα αρχιστράτηγον». (Εφημερίδες, 28 Δεκεμβρίου 1951.)
Οι σχετικές ανακρίσεις έχουν ανατεθεί στον σύμβουλο της Στρατιωτικής Δικαιοσύνης, ταγματάρχη Ζωζωνάκη, που παίρνει κατάθεση και από τον Παπανδρέου. Ο αρχηγός του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος καταθέτει ότι παλαιότερα, τον επισκέπτονταν τακτικά αξιωματικοί του ΙΔΕΑ και τους συγχάρηκε για «τον υψηλόν τους πατριωτισμόν». Ο ΙΔΕΑ - είπε ο Παπανδρέου - είχε κίνητρο τη σωτηρία της πατρίδος, γι'αυτό δεν θα έπρεπε να γίνει δίωξη κατά των μελών του. Το κίνημα – πρόσθεσε - ήταν κολάσιμη πράξη, αλλά τιμωρήθηκε με την αποστράτευση (εφημερίδες, 10 Ιανουαρίου 1952).
Τις μέρες εκείνες, δημοσιεύεται, στη βδομαδιάτικη εφημερίδα του Γ.Παπανδρέου το ακόλουθο σχόλιο:
«Ο υπουργός της Εθνικής Αμύνης εδήλωσεν ότι εις την περίπτωσιν του στρατιωτικού συνδέσμου ΙΔΕΑ θα εφαρμοσθεί ο νόμος. Και ανεγράφη ότι θα έπρεπε κυρίως να διωχθή και ο υποτιθέμενος αρχηγός του συνδέσμου, στρατάρχης Παπάγος. Λάθος. Εις την περίπτωσιν του ΙΔΕΑ καθώς και εις όλας τας αναλόγους περιπτώσεις τα κριτήρια δεν ημπορούν να είναι τυπικά-νομικά. Θα πρέπει να είναι πολιτικά-εθνικά. Τι συμφέρει τον στρατόν και το έθνος. Με αυστηράν εφαρμογήν των τυπικών-νομικών κριτηρίων του νόμου θα πρέπει ασφαλώς κατηγορούμενοι να είναι όλοι οι αξιωματικοί οι οποίοι μετείχον εις τον σύνδεσμον, δηλαδή η μεγάλη πλειοψηφία των. Και η ελαχίστη ποινή των θα πρέπει να είναι η εκδίωξις από τον στρατόν, του οποίου τους θεμελιώδεις κανονισμούς είχον παραβιάσει με την ίδρυσιν του παραστρατιωτικού συνδέσμου. Θα πρέπει επίσης κατηγορούμενος να είναι ο στρατάρχης Παπάγος, ο οποίος και αν δεν ηγήθη, πάντως εγνώριζε την ύπαρξιν του στρατιωτικού συνδέσμου. Θα πρέπει ακόμη να είναι και όλος ο πολιτικός κόσμος, ο οποίος εδέχετο τας επιτροπάς του συνδέσμου χωρίς να τας καταγγείλει εις την κυβέρνησιν και την Δικαιοσύνην. Αλλά θα πρέπει κατ'εξοχήν να είναι κατηγορούμενος ο σημερινός αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως κ. Σ.Βενιζέλος και ο υπουργός Εθνικής Αμύνης ναύαρχος Σακελλαρίου, οι οποίοι όχι μόνον εδέχθησαν, αλλά και συνεχάρησαν και ενεθάρρυναν τας επιτροπάς του ΙΔΕΑ. Αλλά τότε ποίον θα είναι το αποτέλεσμα; Η διάλυσις του στρατού. Ιδού διατί δεν ημπορούν να χρησιμοποιηθούν τα τυπικά-νομικά, αλλά μόνον τα πολιτικά-εθνικά κριτήρια, τα οποία υπαγορεύουν εν ονόματι των συμφερόντων του στρατού και του έθνους τον τερματισμόν της δικαστικής διώξεως διά το παρελθόν. Η προσοχή της κυβερνήσεως πρέπει να συγκεντρωθή ολόκληρη εις το παρόν και εις το μέλλον. Οφείλει να επαγρυπνήση όπως εκριζωθή πάσα οργάνωσις, παλαιά ή νέα. από τον στρατόν, επιβαλλομένων προς τούτο αμείλικτων κυρώσεων». (Εφημερίδες. 6 Ιανουαρίου 1952.)
Οι τελευταίες φράσεις του δημοσιεύματος βρίσκονται σε αντίφαση με τα προηγούμενα. Γιατί, αν η κυβέρνηση έδειχνε επιείκεια απέναντι στον ΙΔΕΑ, που τον κατηγορούσε ότι είχε οργανώσει το πρόσφατο κίνημα και ότι εξακολουθούσε να αναπτύσσει συνωμοτική δραστηριότητα, πως θα επέβαλλε την πειθαρχία στον στρατό; Δεν είναι περίεργο ότι τις απόψεις αυτές τις διατύπωνε πολιτικός που, σε ολόκληρη τη ζωή του. διακήρυσσε την πίστη του στο κράτος του νόμου, στο κράτος δικαίου και στον κοινοβουλευτισμό. Ο Γ. Παπανδρέου είχε στο παρελθόν συζητήσεις με τον ΙΔΕΑ. Και εκείνη τη στιγμή διαπραγματευόταν με τον Συναγερμό για να εξασφαλίσει την επανεκλογή του στην επόμενη Βουλή. Αλλά, όπως και αλλού σημειώσαμε, αυτή η στάση ανοχής, αν όχι συνενοχής και συναλλαγής των περισσοτέρου πολιτικών ηγετών, απέναντι στον ΙΔΕΑ και, γενικά, στις αναμείξεις των στρατιωτικών στα πολιτικά μας πράγματα εξηγεί πολλά για τις κατοπινές εξελίξεις στη χώρα μας.
Να σταματήσει η δίωξη των κινηματιών αξιώνει από τους Πλαστήρα και Βενιζέλο, με επανειλημμένα διαβήματά του, και ο Αμερικανός πρεσβευτής. Σχετική με το πιεστικό αυτό αίτημα των Αμερικανών και του Παπάγου είναι η συνομιλία του βασιλιά με τους Πλαστήρα και Βενιζέλο, στις 8 Ιανουαρίου, στα Ανάκτορα, και με τον Πιουριφόυ ύστερα από δύο μέρες. Μετά τη συνομιλία του με τον Πιρουφόυ, ο βασιλιάς καλεί στα Ανάκτορα τον υπουργό Αμύνης Αλ.Σακελλαρίου. Φαίνεται μάλιστα πως τις μέρες αυτές κυκλοφορούν φήμες και επικρατεί ανησυχία ότι μπορεί να γίνει νέο κίνημα του ΙΔΕΑ, με σκοπό να ματαιωθεί η δίκη. Ο Πλαστήρας απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις δημοσιογράφοι λέει πως η κυβέρνηση είναι κυρία της καταστάσεως και αποκλείεται να γίνει κίνημα. Την ίδια μέρα, όμως, ο ναύαρχος Σακελλαρίου φεύγει για τη Μακεδονία, για να επιθεωρήσει τις φρουρές (εφημερίδες. 9-12 Ιανουαρίου 1952).
Η κυβέρνηση, πιεζόμενη από πολλές πλευρές να σταματήσει, τη δίωξη για το κίνημα της 30ής-31ης Μαΐου και τον ΙΔΕΑ, προκρίνει την ακόλουθη τακτική: Να δημοσιεύσει το πόρισμα της ανακρίσεως και το βούλευμα της παραπομπής των κινηματιών στο στρατοδικείο, ώστε να πληροφορηθεί η κοινή γνώμη την έκταση της συνωμοσίας, αλλά ταυτόχρονα να αμνηστεύσει τα σχετικά αδικήματα. Έτσι, στις 25 Ιανουαρίου, δημοσιεύονται το πόρισμα του εισηγητή, ταγματάρχη Ζωζωνάκη, το παραπεμπτικό βούλευμα του διοικητή της ΑΣΔΑΝ, στρατηγού Βασιλά, και το διάταγμα για αμνήστευση των αδικημάτων.
Το διάταγμα της αμνηστίας έχει μόνο ένα άρθρο με δύο εδάφια και ορίζει:
«1. Αμνηστεύονται τα απλά και σύνθετα αδικήματα τα τελεσθέντα εν Ελλάδι από του Απριλίου 1949 μέχρι Αυγούστου 1951 υπό στρατιωτικών παντός βαθμού, Σώματος ή όπλου και αναγόμενα ή οπωσδήποτε σχετιζόμενα α) προς την σύμπηξιν εν Αθήναις και αλλαχού κατά το ως άνω χρονικόν διάστημα οργανώσεως εν τω στρατεύματι υπό τον τίτλον ΙΔΕΑ και συμμετοχήν εις αυτήν, δι'ης επεζητήθη ίνα δι'ομαδικής απείθειας και στάσεως κατευθυνθούν κατά τας αντιλήψεις των συμμετεχόντων εις αυτήν δυναμικώς τα πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα του κράτους, β) προς την εκδηλωθείσαν κατά την νύχτα της 30ής-31ης Μαΐου στάσιν, επί τω εν τη προηγουμένη παραγράφω σκοπόν».
Στο δεύτερο εδάφιο ορίζεται ότι δεν περιλαμβάνονται στην αμνηστία τα πειθαρχικά παραπτώματα τα σχετιζόμενα με τα αμνηστευόμενα αδικήματα. Στην εισηγητική του έκθεση ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Δ.Παπασπύρου αναφέρεται στην αποκάλυψη της οργανώσεως και στην επιστολή Γωγούση και συνεχίζει:
«Ο κολασμός ώφειλε να επέλθη βαρύς, ήτοι ανάλογος προς το αδίκημα, εφ'όσον δικαστικώς εβεβαιώθη ότι οι υπό δίωξιν αξιωματικοί εκινούντο όχι μόνον όταν έδρα ενόπλους ο κομμουνισμός, αλλά και μετά την ανάληψιν της αρχιστρατηγίας υπό του κ.Παπάγου, περιβληθέντος απεριορίστους εξουσίας προς συντριβήν του, ακόμη δε και μετά την ολοσχερή ήτταν του εχθρού.
Αν αι παρελθούσαι και παρούσαι περιστάσεις ήσαν άλλαι, η κυβέρνησις δεν θα εδίσταζεν εις την μέχρι τέλους εφαρμογήν του νόμου. Υπό τας σημερινάς όμως συνθήκας εσκέφθημεν και αποφασίσαμεν διαφόρως. Διότι η κυβέρνησις δεν νομίζει συγχωρημένον να ριφθούν εις τας φυλακάς πολεμισταί αξιωματικοί, οίτινες αρχικώς συνεσπειρώθησαν προς αποτελεσματικωτέραν δράσιν κατά των κομμουνιστών, και αν ακόμη βραδύτερον υπερέβησαν τον σκοπόν τούτον, δεν είναι, επαναλαμβάνομεν, ψυχολογικώς ανεκτή τοιαύτη αυστηρότης, όταν η ιδία ημών κυβέρνησις έχει ως πρόγραμμα την διά της επιεικείας, της διαλλακτικότητος και της συγγνώμης μεταχείρισιν των πολιτών ή στρατιωτικών εκείνων, οίτινες ύψωσαν τα όπλα κατά της πατρίδος των...». (Εφημερίς Κυβερνήσεως, φύλλον 17.)
Με την αμνήστευση των κινηματιών του ΙΔΕΑ, η κυβέρνηση Πλαστήρα - Βενιζέλου ανοίγει ουσιαστικά τον δρόμο για να συνεχιστεί η δράση του Συνδέσμου στις ένοπλες δυνάμεις και για νέες συνωμοσίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου