Στο μεταξύ, ο σάλος για τις εκτελέσεις συνεχίζεται. Η κυβέρνηση δέχεται πυρά από τις γραμμές της, ενώ ο Συναγερμός εξακολουθεί να απέχει από τη Βουλή. Ο Μακρής της ΓΣΕΕ κάνει πρόταση να σχηματιστεί κυβέρνηση από τα τρία κόμματα. Την πρόταση δέχεται με ευχαρίστηση ο Βενιζέλος, την αποκρούει όμως και πάλι ο Παπάγος. Ο Πιουριφόυ αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα για να εξασφαλίσει υπόσχεση του πρωθυπουργού για εκλογές με πλειοψηφικό, καθώς και ανάκληση της διαταγής του Σακελλαρίου για να ικανοποιηθεί ο Συναγερμός και να γυρίσει στη Βουλή. Προσπαθεί επίσης να συμφιλιώσει τον στρατάρχη με τον βασιλιά. Την 1η Απριλίου, ο Αμερικανός πρεσβευτής έχει πολύωρη συνομιλία με τον βασιλιά. Την άλλη μέρα με τον Παπάγο. Στις 5 Απριλίου, ο Παπάγος επισκέπτεται τα Ανάκτορα του Τατοΐου και έχει πολύωρη συνομιλία με τον βασιλιά, που ο συναγερμικός Τύπος την χαρακτηρίζει εγκάρδια.
Η παραίτηση του υπουργού Συντονισμού Γ.Καρτάλη ήταν, όπως είδαμε, σοβαρό πλήγμα για την κυβέρνηση και προσωπικά για τον πρωθυπουργό. Πιεζόμενος τώρα από τον ίδιο τον άρρωστο πρωθυπουργό και από τους άλλους παράγοντες της ΕΠΕΚ να μην επιμείνει στην παραίτησή του, ο Γ.Καρτάλης επιδιώκει ν'ανταλλάξει την παραμονή του στην κυβέρνηση με την προώθηση της ειρηνευτικής πολιτικής, έστω και τραυματισμένης βαριά από τις εκτελέσεις. Υποστηριζόμενος και από άλλους βουλευτές της ΕΠΕΚ. ο Γ.Καρτάλης ζητά να ψηφιστούν το γρηγορότερο τα «μέτρα ειρηνεύσεως» και να επεκταθούν.
Στο σημείο αυτό, ρεαλιστική παρουσιάζεται και η στάση της ΕΔΑ, που επιδιώκει, από τη μία να αποφύγει τη διάλυση, που θα ήταν ένα νέο σοβαρό πλήγμα για το αριστερό κίνημα, κι από την άλλη να συμβάλει στο να προωθηθούν τα ειρηνευτικά μέτρα. Σε ανακοίνωση της, την 1η Απριλίου, αφού διαμαρτύρεται και πάλι για τις εκτελέσεις, καταλήγει:
«Η θλιβερά υπόθεσις των εκτελέσεων δεν είναι σωστό να αφυπνίζη τα πολιτικά πάθη και μίση. Γι'αυτό η Δ.Ε. της ΕΔΑ πιστεύει πως οι νωποί τάφοι, αντί για αφετηρία νέου κύκλου αιμάτων, μπορεί και πρέπει να σταθούν ανυπέρβλητος φραγμός στο αιματηρό παρελθόν και απαρχή ενώσεως όλου του δημοκρατικού ελληνικού λαού για ένα ειρηνικό δημοκρατικό μέλλον».
Την 1η Απριλίου, με τη συγκλονιστική επίδραση των εκτελέσεων, αρχίζει στη Βουλή η συζήτηση του νομοσχεδίου για τα «μέτρα ειρηνεύσεως». Η έκπληξη της ημέρας είναι ο αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος Κ.Τσαλδάρης: Υποστηρίζει να καταργηθεί η θανατική ποινή και να δοθεί αμνηστία. Αλλά ο πιο εντυπωσιακός ομιλητής είναι ο ανεξάρτητος της Αριστεράς Μιχάλης Κύρκος, που αναπτύσσει δύο ολόκληρες ώρες το θέμα, ζητά γενική αμνηστία και υποβάλλει πρόταση νόμου, υπογεγραμμένη και από 29 ακόμα βουλευτές, κυρίως της ΕΠΕΚ, να καταργηθεί η θανατική ποινή.
Στις 2 Απριλίου, γίνεται σύσκεψη της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΕΠΕΚ. Έχουν αξιώσει να γίνει οι έντονα διαμαρτυρόμενοι για τις εκτελέσεις βουλευτές. Πολλοί κατηγορούν τον υπουργό Δικαιοσύνης ότι παραπλάνησε τα στελέχη της ΕΠΕΚ με ανακριβείς διαβεβαιώσεις. Ο Καρτάλης τον υποστηρίζει, διαβεβαιώνοντας την κοινοβουλευτική ομάδα ότι ο Παπασπύρου έκανε ό,τι τού ήταν δυνατόν μέσα στα όρια των αρμοδιοτήτων του να ματαιωθούν οι εκτελέσεις. Ο Ιωσήφ ζητά ευθύνες από την κυβέρνηση, γιατί δεν έθεσε πολιτικό ζήτημα έγκαιρα ώστε ν'αποτραπούν οι εκτελέσεις. Τελικά, η κοινοβουλευτική ομάδα, με ανακοίνωση της, «διαδηλώνει την αφοσίωσίν της προς τον αρχηγόν και την απόφασή της, συσπειρωμένη περί αυτόν, να εντείνη τας προσπαθείας της διά την πραγμάτωσιν των στόχων του κόμματος, ήτοι της εσωτερικής ειρηνεύσεως και των κοινωνικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων προς όφελος του εργαζομένου λαού». (Εφημερίδες, 3 Απριλίου 1952.)
Την άλλη μέρα, γίνεται στο σπίτι του πρωθυπουργού συνάντηση του Βενιζέλου και του Καρτάλη. Στη σύσκεψη που ακολουθεί, ο Βενιζέλος δέχεται να επεκταθούν τα «μέτρα ειρηνεύσεως» (απόλυση από τις φυλακές με όρους) και στους καταδικασμένους σε ισόβια δεσμά, να επιταχυνθούν οι εργασίες των επιτροπών ασφαλείας για την απόλυση εξόριστων, να καταργηθούν τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων και να επανεξεταστούν οι περιπτώσεις δημοσίων υπαλλήλων που απολύθηκαν. Ύστερα απ' αυτό, ο Καρτάλης δηλώνει:
«Η εφαρμογή των ανωτέρω μέτρων εξασφαλίζει την συνεπή και ταχείαν εκπλήρωσιν του κυβερνητικού προγράμματος ειρηνεύσεως, παρά τον κλονισμόν, τον οποίον υπέστη τούτο τας πρωϊνάς ώρας της παρελθούσης Κυριακής. Υπό τας προϋποθέσεις αυτάς και εν όψει της ανάγκης να διατηρηθή αρραγές το φράγμα κατά της Άκρας Δεξιάς, απεφάσισα να αποδεχθώ την παράκλησιν του κ.πρωθυπουργού και της συνελεύσεως των βουλευτών της ΕΠΕΚ, ομοφώνως εκφρασθείσαν και να παραμείνω εις την κυβέρνησιν». (Εφημερίδες. 4 Απριλίου 1952.)
Από όσα συμφωνήθηκαν στη σύσκεψη Πλαστήρα – Βενιζέλου - Καρτάλη λίγα θα εφαρμοστούν. Ελάχιστοι εξόριστοι θα απολυθούν ως τις νέες εκλογές, τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων δεν θα καταργηθούν. Οπωσδήποτε όμως ο νόμος «περί μέτρων ειρηνεύσεως», χωρίς επεκτάσεις και προσθήκες, ψηφίζεται και υπογράφεται, ύστερα από αρκετούς δισταγμούς και παρελκύσεις, από τον βασιλιά στις 18 Απριλίου. Και αμέσως αρχίζει η απόλυση κρατουμένων.
Προσπάθειες για να εφαρμοστούν τα μέτρα ειρηνεύσεως καταβάλλει και ο υπουργός Δικαιοσύνης Δ.Παπασπύρου, που δεν θέλει η υπουργία του να μείνει συνδεδεμένη μόνο με τις εκτελέσεις των τεσσάρων, αλλά και με ευεργετικές αποφάσεις και ενέργειες για τους πολιτικούς κρατούμενους. Ο Μιχ.Κύρκος γράφει στις 2 Απριλίου, στο Ημερολόγιο του (σελ. 47).
«Ο υπουργός Παπασπύρος με πήρε μπράτσο στη Βουλή κι αφού με συνεχάρη για τον λόγο μου, με παρεκάλεσε να παρακολουθήσω το νομοσχέδιο και να τον βοηθήσω να το διευρύνη. Μ'έκαμε πολύ εντύπωσι, γιατί τον μεταχειρίστηκα σκληρά στον λόγο μου».
Και στις 7 Απριλίου:
«Συναντήθηκα με τον υπ.Δικ.Παπασπύρο. Μου μίλησε με πολλή ζωηρότητα για τις προσπάθειες που έκαμε να ευρύνη τα μέτρα ειρηνεύσεως και την αντίδραση που συνήντησε από την πλευρά του Βεν. Του έδειξα τη σημερινή Βραδυνή με την πληροφορία ότι στη Λάρισα 30 ανυπότακτοι καταδικάσθηκαν σε θάνατο σε μια συνεδρίαση. Κόπηκε η αναπνοή του! Τον ξαναείδα μετά μία ώρα και ύστερα από συνάντησί του με τον Βεν. Μου είπε ότι τον έπεισε και θα καταθέσουν νομοσχέδιο παραγραφής των αδικημάτων ανυποταξίας». (Σελ. 47-48.)
Ανυπότακτοι, σε άλλες περιπτώσεις, είχαν εκτελεστεί - όπως ο Νίκος Μαλίκης - ύστερα από καταδίκη τους σε θάνατο για ανυποταξία, παρόλο ότι στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου ήταν εκτοπισμένοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου