ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Ανταγωνισμός

Με το ταξίδι του Παπάγου, ενισχύεται η εντύπωση ότι το γερμανικό κεφάλαιο παίρνει κυριαρχική θέση στην ελληνική οικονομία. Η προετοιμαζόμενη εντυπωσιακή διείσδυση του στην Ελλάδα είναι φυσικό να προκαλεί αντιδράσεις άλλων ξένων οικονομικών συγκροτημάτων και πολιτικών παραγόντων. Χαρακτηριστικά, αγγλική εφημερίδα Νταίηλυ Τέλεγκραφ γράφει:

«Η επιθυμία της Γερμανίας, όπως μας υποσκέλιση ως κύ­ριος εισαγωγεύς εις την Ελλάδα, οφείλεται εν μέρει εις την προθυμίαν της όπως δεχθή τα ελληνικά καπνά εις αντάλ­λαγμα και εν μέρει εις τας εξαιρετικώς μακροπρόθεσμους πιστώσεις τας οποίας προσφέρει. Η αντιμετώπισις αυτού του ανταγωνισμού είναι θέμα κρατικής πολιτικής (...). Η αγγλική βιομηχανία οφείλει μόνη της να κατεργασθή τα όπλα του ανταγωνισμού διά της σθεναρωτέρας επιδιώξεως παραγγελιών και της υψηλοτέρας παραγωγικότητος».

Ενδιαφέρον για έργα στην Ελλάδα εκδηλώνει και το γαλλικό κεφάλαιο. Η γαλλική εταιρεία Όμνιουμ Λυοναί αναλαμβάνει να κατασκευάσει το φράγμα και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο Μέγδοβα στη Θεσσαλία.

Η οικονομική επιρροή των Άγγλων, που πριν από τον πόλεμο έλεγχαν την ελληνική οικονομία, πέφτει κατακόρυφα, ανάλογα και με την εξασθένιση της Μ.Βρετανίας ως μεγάλης δύναμης. Αλλά μεγαλύτερη είναι ακόμα η μείωση της πολιτικής επιρροής των Άγγλων στη χώρα μας. Η αντικατάσταση τους από τους Αμερικανούς έχει αρχίσει από το 1947 και συνεχίζεται και ύστερα α το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου. Η ανακίνηση του Κυπριακού επίσημα από την Ελλάδα και η προσφυγή στον ΟΗΕ είναι αποτέλεσμα, ως ένα βαθμό, αυτής της πτώσης της βρετανικής επιρροής και της απώλειας του ελέγχου από το Λονδίνο βασικών μοχλών της εξουσίας στη χώρα μας. Τελικά, όμως, ο αγώνας για την αυτοδιάθεση των Κυπρίων θα λειτουργήσει και ως αιτία για να μειωθεί ακόμα περισσότερο η αγγλική επιρροή στην Ελλάδα, χωρίς βέβαια να χάσει εντελώς το Λονδίνο τις δυνατότητες να παίζει τον ρόλο του στα πολιτικά παρασκήνια στην Αθήνα.

Στο διάστημα αυτό, παρόλο που το Κυπριακό δεσπόζει στη δημόσια ζωή της χώρας, δεν σταματούν και οι ζυμώσεις στα κόμματα και, γενικότερα, οι πολιτικές εξελίξεις. Από μια άποψη μάλιστα το Κυπριακό επιταχύνει την κυβερνητική φθορά: Παρόλο που η κυβέρνηση του Συναγερμού, με προσωπική επι­μονή και ευθύνη του Παπάγου, είναι η πρώτη που πρόσφευγε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για το εθνικό θέμα, βρίσκεται συνεχώς κάτω από τα πυρά της αντιπολιτεύσεως για κακούς χειρισμούς και χλιαρή στάση. Εξάλλου, η αδιαλλαξία του Λονδίνου και η αντίθετη προς το κυπριακό αίτημα στάση των Αμερικανών και των άλλων συμμάχων του NATO βλάπτουν τη Δεξιά και τα άλ­λα συντηρητικά στοιχεία, και ενισχύουν την επιρροή της Αριστε­ράς και της Κεντροαριστεράς.

    Είναι φανερό ότι ο Συναγερμός δεν έχει εξασφαλισμένη και τη δεύτερη τετραετία, όπως έλπιζαν και διακήρυσσαν, στο πρώ­το διάστημα μετά τη νίκη τους, το 1952, οι ηγέτες του. Ύστερα από την αποχώρηση του Μαρκεζίνη η κυβέρνηση παρουσιάζει μερικά, όχι και πολύ σοβαρά είναι η αλήθεια, σημάδια καχεξίας. Στις 28 Ιουνίου, ανακοινώνεται η παραίτηση, «διά λόγους υγείας», του γενικού διευθυντή του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού και έμπιστου του Παπάγου, στρατηγού Χρ.Καζένη. Στη θέση του τοποθετείται ο επίσης απόστρατος στρατηγός Αλέστας, που έχει κατηγορηθεί για ανάμειξη στον ΙΔΕΑ. Φαίνεαι πως ο Καρατζένης, πανίσχυρος ως τότε, έχει έρθει σε σύγκρουση αρμοδιοτήτων με τον νέο υπουργό Προεδρίας Γ.Ράλλη.

    Άλλο θέμα που προκαλεί αναταραχή στην κυβέρνηση είναι η σύγκρουση του υπουργού Εργασίας Ελ.Γονή με τον γενικό γραμματέα της ΓΣΕΕ Φ.Μακρή και με τον διοικητή του ΙΚΑ, συναγερμικό παράγοντα Ν.Θηβαίο. Ο Γονής, παλαιός και αυτός συνδικαλιστής, κατηγόρησε τη διοίκηση της ΓΣΕΕ ότι, το 1953, πήρε από την Εργατική Εστία 460 εκατομμύρια δραχμές και, ενώ δεν έχει αποδώσει λογαριασμό, ζητά να πάρει και άλλα. Ο υπουργός Εργασίας ανακοινώνει ότι καταργεί την υποχρεωτική εισφορά, που είναι μια μορφή υποχρεωτικού συνδικαλισμού και βασική πηγή εσόδων για τη ΓΣΕΕ. Ο Φ.Μακρής, οργισμένος κατά του Γο­νή, κυκλοφορεί προκηρύξεις, με τις οποίες καλεί τους εργαζομένους να ξεσηκωθούν για τα δικαιώματα τους. Είναι γεγονός ότι κυβέρνηση του Συναγερμού έχει καταργήσει τον νόμο 2112 για τον έλεγχο των απολύσεων εργαζομένων και τον νόμο 118 για τις αποζημιώσεις, που αργότερα υποχρεώθηκε να τον επαναφέρει, και έχει πάρει και άλλα αντεργατικά μέτρα, με πρόσχημα την ελάφρυνση των επιχειρήσεων «από τα βάρη αυτά χάριν της εξυγιάνσεως της οικονομίας». (Πρακτικά Βουλής, 17 Νοεμβρίου 1954.)

    Σοβαρότερη για τον Συναγερμό είναι η σύγκρουση του Γονή με τον Θηβαίο, που απομακρύνθηκε από τη διοίκηση του ΙΚΑ με διαταγή του πρωθυπουργού. Ο Θηβαίος κατηγορεί τον Γονή ως υπεύθυνο για την άσχημη οικονομική κατάσταση του ιδρύματος, ενώ ο υπουργός Εργασίας χαρακτηρίζει τον πρώην διοικητή «καταστροφέα του ΙΚΑ». Η αντιπολίτευση ζητά να συγκληθεί έκτακτα η Βουλή και να επέμβει η δικαιοσύνη για να εξακριβωθούν οι ποινικέςκές ευθύνες για την κατάσταση στο ΙΚΑ.