ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Αμερικανοί και οικονομικά

Οι Αμερικανοί προτιμούν αναμφισβήτητα τον Βενιζέλο από τον Πλαστήρα. Έχουν όμως έλθει γενικότερα σε σύγκρουση με την κυβέρνηση του Κέντρου, που, όπως έχουμε πει, την βλέπουν σαν προσωρινή κατάσταση. Η αντιπληθωριστική πολιτική, στην οποία επιμένουν ιδιαίτερα οι Αμερικανοί, έχει φέρει την κυβέρνηση σε αντίθεση με ευρύτατα στρώματα εργαζομένων, καθώς και με τους επιχειρηματίες, που διαμαρτύρονται για τη στενότητα των πι­στώσεων κ.λ.π. Στις 5 Φεβρουαρίου, οι δημόσιοι υπάλληλοι, που τη δυσαρέσκειά τους υποθάλπει και εκμεταλλεύεται και ο Συ­ναγερμός επηρεάζοντας την ηγεσία τους, κατεβαίνουν σε απερ­γία διαρκείας. Η κυβέρνηση έχει προσφερθεί να τους δώσει αυ­ξήσεις 15%. αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν θεωρούν το ποσοστό ικανοποιητικό. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση τους έχει απειλήσει με «εφαρμογή των νόμων» και απολύσεις αν πραγματοποιήσουν την απεργία. (Το νέο Σύνταγμα, που ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 1952, απαγορεύει την απεργία των δημοσίων υπαλλήλων και των υπαλλήλων νομικών προσώπων και οργανισμών δημοσίου δικαί­ου. Η διάταξη αυτή - άρθρο 11 - έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο συντηρητικές του νέου Συντάγματος.)

Μόλις κηρύσσεται η απεργία, η κυβέρνηση επιστρατεύει τους τελωνειακούς, ενώ οι προειδοποιήσεις και οι απειλές της έχουν επίδραση, κι έτσι η αποχή των δημοσίων υπαλλήλων από την ερ­γασία δεν είναι καθολική. Η ΑΔΕΔΥ, με ανακοίνωση της, καλεί τους υπαλλήλους να μην πτοηθούν και καταγγέλλει ονομαστικά ανώτερους λειτουργούς του Υπουργείου Εργασίας (Χρήστο Αποστολάκο. Σπύρο Βελλιανίτη κ.λ.π.) που δεν έχουν απεργήσει. Ο εισαγγελέας ασκεί ποινική δίωξη κατά των απεργών, ενώ η αστυ­νομία έχει κινητοποιηθεί και φρουρεί τα υπουργεία. Σημειώνο­νται πολλές διαρροές απεργών, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, και, τελικά, η απεργία λύνεται, αφού η κυβέρνηση δίνει την υπόσχεση, ότι η κατά 15% αύξηση των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων θα είναι το πρώτο βήμα για να βελτιωθεί η θέση τους και δεν θα διωχθεί κανένας απεργός.

Αλλά, αν στο θέμα της νομισματικής σταθερότητας και της αντι­πληθωριστικής πολιτικής υπάρχει ταύτιση απόψεων ανάμεσα στην κυβέρνηση και την Αποστολή, σε άλλα οικονομικά θέματα οι δια­φωνίες είναι σοβαρές. Σημειώνονται συνεχείς συγκρούσεις υπουρ­γών (Σ.Παπαπολίτη για εξαγωγές, Χαβίνη για δημόσια έργα κ.λ.π.) με μέλη της Αποστολής ή της πρεσβείας. Οι Αμερικανοί αξιώνουν ν'ανασχηματιστεί η κυβέρνηση και να τοποθετηθούν στα οικονο­μικά υπουργεία πιο «συνεννοήσιμοι» υπουργοί, αλλά ο Πλαστή­ρας δεν δέχεται. Οι Αμερικανοί κατηγορούν την κυβέρνηση για αδράνεια. Ο υπουργός Συντονισμού Γ.Καρτάλης επιμένει πως οι στρατιωτικές δαπάνες είναι υπέρογκες και γονατίζουν την ελλη­νική οικονομία. Ζητά να περικοπούν ή ν'αναλάβει ένα μέρος τους το NATO. Απειλεί ότι, αν δεν δοθεί μία από τις δυο αυτές λύσεις, ο ίδιος θα υποβάλει την παραίτηση του.

Διαφωνίες και συγκρούσεις εκδηλώνονται και στα θέματα τα σχετικά με την ανασυγκρότηση της χώρας. Οι Αμερικανοί, επι­καλούμενοι πάντα τον φόβο του πληθωρισμού και την προτεραιό­τητα άλλων αναγκών, αντιδρούν στο να προγραμματιστούν βα­σικά έργα για την εκβιομηχάνιση της χώρας. Μια κυβερνητική προσπάθεια για να ιδρυθεί διυλιστήριο συναντά την έντονη αντί­δραση των μεγάλων εταιρειών πετρελαίου, που κατορθώνουν να τη ματαιώσουν από την αρχή, όπως απέτρεψαν και παλαιότερες απόπειρες του Διομήδη.

Οι διαφωνίες, όπως έχουμε δει, είναι μεγάλες και σε άλλα θέ­ματα (στρατιοτακό κ.λ.π.). Ο Πλαστήρας έχει αρχίσει ν'αντιλαμ­βάνεται πως οι Αμερικανοί τον υποσκάπτουν. Γι'αυτό ζητά από τον Βενιζέλο, που φεύγει για τη Λισαβώνα στις 16 Φεβρουαρίου, να συναντηθεί με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Ατσεσον και να διερευνήσει τις προθέσεις του Στέητ Ντηπάρτμεντ απέ­ναντι στην κυβέρνηση Κέντρου. Ο Πιουριφόυ, που έχει συνομιλία με τον Πλαστήρα στις 29 Φεβρουαρίου, αξιώνει από τον Έλληνα πρωθυπουργό να κινηθεί δραστηριότερα η κρατική μηχανή. Απο­φασίζεται να συγκροτηθεί επιτροπή από τον αρχηγό και υπαρχηγό της Οικονομικής Αποστολής (Λάπαμ και Τζέκινς), τον Καρτάλη κι έναν Φιλελεύθερο υπουργό που ν'ασχολείται με τα ζητήματα στα οποία εκδηλώνονται διαφωνίες. Μετά τη συνάντηση ανακοινώνεται:

«Οι κ.κ. Πλαστήρας και Πιουριφόυ απεχωρίσθησαν, όπως πάντοτε, ως οι καλύτεροι των φίλων». (Εφημερίδες, 1 Μαρ­τίου 1952.)

Στην πραγματικότητα, όμως, οι Αμερικανοί κερδίζουν χρόνο. Έχουν αποφασίσει να ρίξουν την κυβέρνηση, θέλουν όμως πρω­τύτερα να εξασφαλίσουν ορισμένες προϋποθέσεις και να λύσουν μερικά προβλήματα.