ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Πατριωτική έξαψη στην Κύπρο

Η κυβέρνηση, σύμφωνα και με τις αμερικανικές υποδείξεις, προ­σπαθεί να κρατήσει το Κυπριακό στο πλαίσιο της Ελληνοβρετα­νικής συμμαχίας και φιλίας. Αλλά η πίεση του Μακαρίου και των άλλων Κυπρίων ηγετών, καθώς και των οργανώσεων και της νε­ολαίας στην Ελλάδα για προσφυγή στον ΟΗΕ δυναμώνει. Στις 25 Απριλίου, γίνεται στη Λευκωσία η Παγκύπριος Εθνοσυνέλευση. Μιλώντας προς τους 600 αντιπροσώπους, ο Μακάριος λέει, ανά­μεσα σε άλλα:

«...θα συνεχίσωμεν τον αδιάλλακτον ενωτικόν αγώνα και εάν αι περιστάσεις το καλέσουν, θα βαδίσωμεν επί πλέον αδιαλλάκτου γραμμής. Θ'απορρίψωμεν οιανδήποτε προσφοράν Συντάγματος. Ουδέποτε θα συνθηκολογήσωμεν, ούτε θα δεχθώμεν μέσην λύσιν. Θ'απομονώσωμεν τους λιποτάκτας και θα καταβάλαψεν πάσαν προσπάθειαν όπως η ελληνική κυβέρνησις εγείρει το Κυπριακόν ενώ­πιον του ΟΗΕ, εάν δε δεν πράξη τούτο, δεν θα απογοητευθώμεν, ούτε θα ησυχάσωμεν, διότι έχομεν και άλλα μέ­σα διεξαγωγής του αγώνος. Εν ανάγκη, θα φθάσομεν ως τα άκρα, κηρύσσοντες πολιτικήν ανυπακοής και άρνησιν καταβολής των φόρων, βέβαιοι ότι θα νικήσωμεν διότι το δίκαιον είναι μαζί μας».

Η Εθνοσυνέλευση εγκρίνει ομόφωνα ψήφισμα για την ένωση με την Ελλάδα.

Η πατριωτική έξαψη στην Κύπρο έχει άμεσο αντίχτυπο στην Ελλάδα. Η προεδρευόμενη από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Πα­νελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου (ΠΕΕΚ) ορίζει για τις 8 Μάιου μεγάλο συλλαλητήριο στην πλατεία Συντάγματος. Η κυ­βέρνηση το απαγορεύει.

Τελικά, το συλλαλητήριο πραγματοποιείται στην Ομόνοια. Με απόφαση της ΠΕΕΚ και της ΑΔΕΔΥ, όλα τα δημόσια γραφεία κλεί­νουν στις 11 το πρωί. Από τις 10, οι Καμπάνες των εκκλησιών χτυ­πούν χαρμόσυνα. Από νωρίς, αρχίζουν να γεμίζουν κόσμο τα Προ­πύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών, τα προαύλια των σχολών, ο χώρος μπροστά από την Αρχιεπισκοπή. Κατά τις 11.30 αρχίζουν να βαδίζουν συνταγμένοι φοιτητές, υπάλληλοι, εργάτες προς την Ομόνοια. Στις 12.30 κλείνουν και τα εμπορικά καταστήματα. Η Ομόνοια και οι γύρω δρόμοι έχουν κατακλυστεί από δεκάδες χι­λιάδες λαού που φωνάζει ρυθμικά συνθήματα: «Κύπρος», «Ένω­ση» κ.λ.π. Τα πολυάριθμα πλακάτ γράφουν: «Το Κυπριακόν εις τον ΟΗΕ», «Η κυβέρνησις να ζητήση επίσημα την Κύπρο», «Φί­λοι της Ελλάδος είναι μόνον όσοι θέλουν Ένωσιν» κ.λ.π.

Στη συγκέντρωση μιλά από το ξενοδοχείο «Μπάγκειον» ο Αρχιε­πίσκοπος Σπυρίδων. Στο ψήφισμα, που εγκρίνεται, εκφράζεται η αγανάκτηση των διαδηλωτών για τον χλιαρό τρόπο με τον οποίο έχουν αντιμετωπίσει όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις το Κυπριακό. Αφού ψάλουν τον Εθνικό μας Ύμνο, τα πλήθη αρχίζουν να δια­λύονται. Οι νέοι όμως ανεβαίνουν διαδηλώνοντας την οδό Πανεπι­στημίου και άλλοι τη Σταδίου. Φοιτητές έχουν ρίξει το σύνθημα «στην αγγλική πρεσβεία». Στο ύψος ôçò οδού Κοραή, τους ανα­κόπτουν ζώνες αστυνομικών. Προσπαθούν να τις διασπάσουν και ακολουθεί σύρραξη. Οι αστυνομικοί χτυπούν με τα κλομπ, ενώ αντλίες καταβρέχουν τους διαδηλωτές. Οι φοιτητές απαντούν με ξύλα και πέτρες. Τραυματίζονται αρκετοί διαδηλωτές και αστυνομικοί, και ανάμεσα τους και αστυνομικός διευθυντής. Οι συ­γκρούσεις επεκτείνονται σε ολόκληρο σχεδόν το κέντρο της Αθή­νας και κρατούν ως τις 2 το απόγευμα (εφημερίδες, 9 Μαΐου 1952).