ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Ελληνοβουλγαρικό επεισόδιο

Η διεθνής κατάσταση, που εξακολουθεί να είναι τεταμένη, ευνοεί δεξιές κυβερνήσεις στη Δύση. Στην Κορέα, συνεχίζονται ατελείω­τες συζητήσεις για την ανακωχή και, παρόλο ότι κι οι δύο πλευρές έχουν παραιτηθεί από την επιδίωξη της τελικής νίκης, οι μά­χες από καιρό σε καιρό ξαναρχίζουν. Στην Ινδοκίνα, μαίνεται ο πόλεμος ανάμεσα στους Βιετμίνχ και τον γαλλικό στρατό. Η γαλ­λική αυτοκρατορία δέχεται πλήγματα και στην Τυνησία, που επι­μένει να την κρατά στην κυριαρχία της.

Στις 26 Μαΐου, υπογράφεται στην Μπον η συμφωνία για τον τερματισμό της κατοχής των Δυτικών στη Γερμανία, Τα στρα­τεύματα παραμένουν, αλλά οι ανώτεροι διοικητές ΗΠΑ, Αγγλίας και Γαλλίας μετονομάζονται σε πρεσβευτές στην κυβέρνηση Αντενάουερ. Η συμφωνία επιτρέπει τον επανεξοπλισμό της Γερμα­νίας. Την άλλη μέρα, υπογράφεται στο Παρίσι συμφωνία ανάμε­σα σε Δ.Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Μπενελούξ για την ίδρυση Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας και Ευρωπαϊκού Στρατού. Οι συμφωνίες αυτές εξοργίζουν τη Σοβιετική Ένωση, που ζει πά­ντα με τον φόβο μήπως αναβιώσει η γερμανική δύναμη. Η Μό­σχα απειλεί πάλι με αποκλεισμό του Βερολίνου.

Στα Βαλκάνια, συνεχίζονται οι προσπάθειες της δυτικής δι­πλωματίας για ένα τριμερές σύμφωνο. Οι σχέσεις της Ελλάδας με τους βόρειους γείτονες, εκτός από τη Γιουγκοσλαβία, εξακολουθούν να είναι τεταμένες.

Στις 10 το πρωί της 25ης Ιουλίου, βουλγαρικά στρατιωτικά τμή­ματα καταλαμβάνουν τη νησίδα Γάμα στον Έβρο και πυροβολούν κατά ελληνικού αποσπάσματος, με αποτέλεσμα τον φόνο ενός αν­θυπασπιστή της χωροφυλακής και δύο οπλιτών των TEA και τον τραυματισμό τεσσάρων άλλων (ενός χωροφύλακα και τριών TEA). Οι ελληνικές μεθοριακές Αρχές διαμαρτύρονται στις βουλγαρικές, αλλά παίρνουν την απάντηση ότι οι νησίδες του Έβρου ανήκουν στη Βουλγαρία. Ο Γ.Μαύρος, που εκείνες τις μέρες έχει αναλά­βει και τυπικά το Υπουργείο Αμύνης (από υφυπουργός έγινε υπουργός), βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Αν διέτασσε απόβαση ελ­ληνικών τμημάτων για να εκδιωχθούν οι Βούλγαροι από τη νησί­δα, υπήρχε κίνδυνος να γίνει σύρραξη, και εξάλλου θα αντιδρού­σε το NATO που ήθελε ν'αποφευχθεί κάθε εμπλοκή στα Βαλκάνια. Είναι Κυριακή και ο Βενιζέλος λείπει σε περίχωρο της Αθήνας. Αναλαμβάνοντας την ευθύνη ν'αντιμετωπίσει την κατάστα­ση, ο Γ.Μαύρος συμφωνεί με τους αρχηγούς των Επιτελείων (Τσακαλώτο και Γρηγορόπουλο) στο ακόλουθο σχέδιο: Στις 7 το πρωί της άλλης μέρας, θα αρχίσει βομβαρδισμός της νησίδας με όλμους και πυροβολικό. Τα πυρά θα πρέπει να είναι καταιγι­στικά, ώστε να μην μπορεί να μείνει τίποτε ζωντανό πάνω στη νησίδα και τα βουλγαρικά τμήματα να υποχρεωθούν ν'αποσυρ­θούν. Ο βομβαρδισμός πρέπει να έχει τελειώσει πριν από τις 8, γιατί την ώρα εκείνη περνά το Σεμπλόν και μπορεί να σημειω­θεί κανένα ατύχημα.

Νωρίς το πρωί την άλλη μέρα, χτυπά το τηλέφωνο στο σπίτι του Γ.Μαύρου στη Ν.Ερυθραία. Είναι ο Βενιζέλος:

- Τι συμβαίνει στον Έβρο; λέει ο αντιπρόεδρος στον υπουρ­γό. Με ξύπνησε ο Πιουριφόυ. Τον ειδοποίησαν από το NATO ότι εκεί πάνω γίνονται επιχειρήσεις.

Ο Μαύρος δίνει ραντεβού με τον Βενιζέλο και τον Πιουριφόυ για τις 8 η ώρα να συνεννοηθούν. Την ώρα αυτή η «επιχείρηση» στον Έβρο έχει τελειώσει. Ο Πιουριφόυ φωνάζει πως το NATO έχει αναστατωθεί.

Τα βουλγαρικά τμήματα αποσύρονται από τη νησίδα, αλλά η Βουλγαρία διαμαρτύρεται στον ΟΗΕ για «ελληνικές προκλητικές ενέργειες».

Ο ΟΗΕ στέλνει στη νησίδα παρατηρητές.