ΣΠΥΡΟΣ ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Και πάλι η υπόθεση Αεροπορίας

Στις 28 Σεπτεμβρίου, αρχίζει πάλι στο Αναθεωρητικό Στρατο­δικείο Αθηνών η δίκη των αεροπόρων. Αυτή τη φορά, για να μην αμφισβητείται η γνησιότητα της διαδικασίας, ορίζεται πρόεδρος του δικαστηρίου ο αρεοπαγίτης Κυριακόπουλος που, για την περίσταση, παίρνει τον βαθμό τού «κατ'απανομήν» αντιστράτηγου.

    Στο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο δίκες στο Αναθεωρητικό, έχουν γίνει πολλά αεροπορικά δυστυχήματα. Και το γεγονός αυτό το προβάλλουν και το υπογραμμίζουν όσοι υποστηρίζουν ότι η υπόθεση είναι σκευωρία και ότι η ηγεσία της Πο­λεμικής Αεροπορίας προσπαθούσε να κρύψει την ανικανότητα της με την άσκηση τρομοκρατίας στο Σώμα. Έτσι, Το Βήμα, σε πρωτοσέλιδο σχόλιο του, ένα μήνα πριν αρχίσει η νέα δίκη στο Αναθεωρητικό, αναφέρει ότι, από τον Μάρτιο, έχουν συντριβεί πέντε στρατιωτικά αεροπλάνα. Και συνεχίζει:

«Η ιδική μας αεροπορία εν συγκρίσει προς τον αριθμόν των ιπταμένων σκαφών της υπερέβη προ πολλού το διε­θνές ποσοστόν ατυχημάτων (...). Είναι μάλλον βέβαιον ότι, αν οι έμπιστοι της διοικήσεως της αεροπορίας διέθετον διά την παρακολούθησιν του ιπταμένου υλικού όσην δραστηριότητα είχον διαθέσει διά την απόσπασιν "ομο­λογιών" από κατηγορούμενους αξιωματικούς, τα ατυχή­ματα θα ήσαν πολύ ολιγώτερα. Αλλά φαίνεται ότι η οργάνωσις βασανιστηρίων μεσαιωνικού τύπου είναι υπόθεσις πολύ ευκολωτέρα από την οργάνωση της εκπαιδεύσεως των πληρωμάτων».

Η δίκη κρατά δύο μήνες. Στις 17 Οκτωβρίου, καταθέτει στο δικαστήριο ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρηστέας, που, με εντολή του αρεοπαγίτη Αποστολόπουλου, έχει εξετάσει ορισμένους από τους κατηγορούμενους για τα βασανιστήρια. 0 Χρηστέας καταθέτει ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοι του γιατροί Λουκόπουλος και Γούτας διαπίστωσαν ότι ο υποσμηναγός Γ.Θεο­δωρίδης έχει κακώσεις στα πέλματα από σκληρό αντικείμενο. Οι πόνοι που θα αισθάνθηκε ο Θεοδωρίδης - προσθέτει ο καθηγητής ι ης χειρουργικής -  θα ήταν αφόρητοι. Το ένα πόδι βρίσκεται ακό­μα, ύστερα από δύο χρόνια, σε επικίνδυνη κατάσταση. Αν δεν συνεχίσει την κατάλληλη θεραπεία – καταλήγει -, υπάρχει κίνδυνος να μη μείνει άλλη λύση από το να του κόψουν το πόδι.

 Η κατάθεση του καθηγητή Χρηστέα προκαλεί μεγάλη αίσθηση γιατί είναι η πρώτη επίσημη, από κορυφαίο μάλιστα γιατρό, επιβεβαίωση βασανιστηρίων. Ακολουθεί η κατάθεση του βοηθού του καθηγητή Χρηστέα, γιατρού Γεωργούδη, που έχει πάρει και αυτός μέρος στην εξέταση του Θεοδωρίδη και κάνει παρόμοια γνωμάτευση.

Αλλά πραγματικός σάλος προκαλείται στο δικαστήριο, όταν εμφανίζονται, για πρώτη φορά, και καταθέτουν ως μάρτυρες υπερασπίσεως των κατηγορουμένων αξιωματικοί της αεροπορίας. Πρώτος εξετάζεται, στις 21 Οκτωβρίου, ο σμηναγός σε πολεμική διαθεσιμότητα Αναστάσης Μήνης. Ο μάρτυρας, που έχει παρασημοφορηθεί για τη δράση του στον πόλεμο, καταθέτει ότι τον απείλησαν από το ΓΕΑ ότι αν παρουσιαστεί στο δικαστήριο, θα τον παραπέμψουν και αυτόν στο στρατοδικείο. Και ότι παρόμοιες απειλές και πιέσεις γίνονται και σε άλλους αξιωματικούς που έχουν εκδηλώσει την πρόθεση να προσέλθουν στο δικαστήριο και να καταθέσουν υπέρ των κατηγορουμένων. Πρόσφατα (ΤοΒήμα, 15 Μαρτίου 1977, έρευνα Π.Λουκάκου), ο Αν.Μήνης αποκάλυψε:

«.. .όταν έφθασε η υπόθεση στο Αναθεωρητικό, ζήτησα από τους κατηγορούμενους Μεταξά και Μαδεμλή να με προ­τείνουν σαν μάρτυρα υπερασπίσεως. Πράγματι με πρό­τειναν και, αφού έγινε η εκφώνηση των ονομάτων, γύρισα σπίτι μου. Εκεί έφθασε σε λίγο με μοτοσυκλέττα ένας του αερονομείου και μου είπε να πάω επειγόντως στο γραφείο του  αρχηγού Κελαϊδή. Πήγα πράγματι και ο υπασπιστής του μου λέει ότι ο αρχηγός έδωσε εντολή και διέτασσε να μην πάω μάρτυρας "των προδοτών" στη δίκη, διαφορετι­κά θα με έστελνε στο απόσπασμα. Απάντησα ότι θα πάω, όπως και έγινε».           

    Την άλλη μέρα, παρουσιάζεται στο Αναθεωρητικό, μάρτυρας υπερασπίσεως, ο σμήναρχος Παπαπαναγιώτου, αντιπρόσωπος της ελληνικής αεροπορίας στο NATO. Ο Παπαπαναγιώτου κατα­θέτει ότι επιστολή ενός υπαξιωματικού της αεροπορίας, που θεω­ρήθηκε βασικό επιβαρυντικό στοιχείο για τον αντισμήναρχο ε.α. Θ.Μεταξά, έχει σταλεί στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, όπως του αποκάλυψε ο ίδιος ο αποστολέας της, ύστερα από πιέσεις μίας ολόκληρης βδομάδας.

Οι καταθέσεις των δύο αυτών μαρτύρων - Μήνη και Παπα­παναγιώτου - ηλεκτρίζουν την ατμόσφαιρα στο δικαστήριο. Η δί­κη συνεχίζεται με αδιάκοπα επεισόδια. Οι συνήγοροι των κατη­γορουμένων Παπακυριακόπουλος, Βαρικόπουλος και άλλοι κατηγορούν τον β.επίτροπο ότι προσπαθεί να τρομοκρατήσει τους μάρτυρες υπερασπίσεως. Αφορμή τούς έδωσε υπαινιγμός του β.επιτρόπου για την αξιοπιστία του σμηνάρχου Παπαπανα­γιώτου και έμμεση απειλή του ότι θα δοθεί εντολή να κρατηθεί ο μάρτυρας με την κατηγορία της ψευδορκίας.

Στη συνεδρίαση της 26ης Οκτωβρίου, αποχωρούν από τη δί­κη ο ένας μετά τον άλλο οι συνήγοροι, εκτός από τους Αβραάμ και Μαργέλλο. Οι 13 συνήγοροι που αποχωρούν, δίνουν στον Τύ­πο ανακοίνωση, στην οποία καταγγέλλουν «τας δυνάμεις του παρασκηνίου (...) αι οποίαι με μόνον σκοπό την παραπλάνησιν της δικαιοσύνης και την πανηγυρικώς επ'ακροατηρίω βεβαιωθείσαν και αδιαφιλονίκητον καταστάσαν αλήθειαν των γε­νομένων βαρβάρων βασανισμών αγωνίζονται να καλύψουν, και ηρωικούς αξιωματικούς, τιμηθέντας με τας μεγαλυτέρας της Πο­λιτείας διακρίσεις διά την ένδοξον δράσιν των, να συκοφαντή­σουν ως... κομμουνιστάς, απλώς και μόνον διότι ετόλμησαν να είπουν την αλήθειαν».

Στην ίδια συνεδρίαση του Αναθεωρητικού, με αίτηση του κα­τηγορούμενου αντισμηνάρχου Θ.Μεταξά, διαβάζεται πόρισμα του αναθεωρητή Δημητρίου, που υποστηρίζει ότι το Α2 του ΓΕΑ χάλκευε κατηγορίες εναντίον αξιωματικών:

«Το χαλκείον κατασκευαστών κομμουνιστών και συκο­φαντών - καταλήγει το πόρισμα Δημητρίου - υπάρχει εις το Υπουργείον Αεροπορίας και εις το Α2 του επιτελείου».

    Σε μια από τις επόμενες συνεδριάσεις, «προσήχθη» στο δικαστήριο ο αυτοκινητιστής Τσώκος, που ήταν κατηγορούμενος στο αεροδικείο και αθωώθηκε, αφού ενοχοποίησε τον Θεοδωρί­δη, αλλά αργότερα ανακάλεσε τις καταθέσεις του:

ΤΣΩΚΟΣ: Όλα όσα είπα εις την ανάκρισιν και εις το Αερο­δικείο ήσαν αποτέλεσμα βίας και βασανιστηρίων (...). Από τα βασανιστήρια είχα εξουθενωθεί τελείως και υπέγραψα ό,τι με διέταζαν (...). Ο Θέμελης μου έδειξε μια στιγμή μερικάς φωτογραφίας αξιωματικών της αεροπορίας. «Υπό­δειξε κάποιον από αυτούς - μου είπε - και θα σωθής».

ΚΟΚΟΡΕΤΣΑΣ (Αναθεωρητής): Πώς μέσα σε τόσους αξιω­ματικούς υπέδειξες τον Θεοδωρίδη;

ΤΣΩΚΟΣ: Μου έφεραν στο κελί μου δύο κάσες φωτογρα­φίες και με ρωτούσαν αν γνωρίζω κανέναν από τους εικο­νιζόμενους, που να είχε σχέσιν με τον Ακριβογιάννην. Επει­δή απαντούσα αρνητικά, άρχισαν πάλι να με βασανίζουν και ο Θέμελης, δείχνοντας την φωτογραφία του Θεοδωρί­δη, μου λέει: «Πες πως είναι αυτός για να γλιτώσης». Κι εγώ για να γλιτώσω έδειξα τον Θεοδωρίδη.

Ως μάρτυρας υπερασπίσεως εξετάζεται και ο υπουργός Αε­ροπορίας στην περίοδο του Εμφύλιου Πολέμου Αν. Μπακάλμπασης, που μιλά για την πατριωτική κατά τον πόλεμο, αλλά και την αντικομμουνιστική δράση του κατηγορουμένου τώρα ως αρ­χηγού «κομμουνιστικής συνωμοσίας» απόστρατου αντισμηνάρ­χου Θ.Μεταξά. Και προσθέτει ότι χαλκεύτηκε εναντίον του κα­τηγορία γιατί, ως προσωπάρχης του Υπουργείου Αεροπορίας, ο Θ.Μεταξάς εφάρμοσε με αυστηρότητα τον νόμο 3302 «όστις επε­δίωκε να παραδοθή βαθμιαίως το όπλον εις τους φυσικούς του ταγούς, οι οποίοι ήσαν οι εκ της Σχολής Ικάρων απόφοιτοι και έχοντες να επιδείξουν πραγματικήν δράσιν (...). Διά να χαρακτηρισθή κανείς κομμουνιστής το πράγμα ήτο απλούν. Εστέλλετο συκοφαντικόν ανώνυμον σημείωμα προς το Α2 του ΓΕΑ, τούτο διεβίβαζε το σημείωμα εις την Γενικήν Ασφάλειαν, η οποία επιστρέφουσα τούτο εις το Α2 άνευ επιβεβαιώσεως ή διαψεύσεως έδιδε το δικαίωμα εις τούτο να επικαλήται την συκοφαντικήν κα­τηγορίαν (...). To Α2 έχει τρομακτικά παρεκκλίνει του σκοπού του, αι σκευωρίαι δε είναι κάτι το σύνηθες διά την υπηρεσίαν αυτήν». (Το Βήμα, 1 Νοεμβρίου 1953.)

Οι κατηγορούμενοι στις απολογίες τους καταθέτουν και πάλι φρικιαστικές λεπτομέρειες για τα βασανιστήρια που τους έκαναν οι σκευωροί και τα όργανα τους για να τους υποχρεώσουν να ενο­χοποιήσουν τον εαυτό τους και άλλους συναδέλφους τους (εφη­μερίδες, 4-17 Νοεμβρίου 1953).